<div>Son günlerde yoğunlaşan “Erzincan-Trabzon Hızlı Tren Güzergâhı” ile ilgili </div> <div>tartışmalar, Bayburt açısından fevkalade hayati öneme sahiptir ve bu sebeple </div> <div>konunun doğru okunup, doğru anlaşılıp, doğru savunulması zorunludur. </div> <div>Esasen; böyle bir projenin varlığı, tarihi geçmişi, Erzincan - Trabzon bağlantısı </div> <div>için 1983 ve 1997 yıllarında İTÜ’ye yaptırılan güzergâh değerlendirme </div> <div>çalışmalarının sonuçları ve yine 2009’da özel bir firmaya verilen güzergâh </div> <div>belirleme çalışmalarından haberdar olan Bayburtlu sayısı, herhalde iki yıl öncesine </div> <div>kadar yok denecek kadar azdı. </div> <div>Nitekim bizler de konu hak<span style="font-size: 14px;">kında 9 Nisan 2011 tarihinde Ankara’da yaptığımız </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">BAYPROJE istişare toplantısında bilgi sahibi olduk. Bu toplantıda hemşerimiz </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Doç. Dr. Şeref Oruç konuyu gündeme getirdi ve Bayburt açısından önemini </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">vurguladı. Bunun üzerine konuyu araştırmak istedik ve Karadeniz Teknik </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Üniversitesinde Prof. Dr. Fazıl Çelik başkanlığında bir grup öğretim üyesinin </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">yaptığı “Trabzon-Erzincan Yüksek Hızlı Tren Güzergâh Alternatifleri” </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">çalışmasına ulaşıp, detaylarını öğrenmeye çalıştık. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Ekim 2011 de Prof. Çelik’in basına yaptığı açıklamalardan sonra, bu önemli konuya </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburt yerel basını ilgi gösterdi ve gelişmeleri takip etmeye başladı. Özellikle </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">“Bayburt Postası” hemen her sayısında konuyu işleyerek, gündemde tuttu. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Kabul etmemiz gerekir ki, Bayburtlular olarak 2011 yılı boyunca bu meseleyi iyi </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">takip etmedik, önemini kabul etmekle birlikte, Bayburt lehine bir sonuç </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">çıkabileceğine inanmadık. O kadar ki; yıl boyunca BAYPROJE olarak gerek </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburt’taki temaslarımız sırasında ve gerekse 2 Aralık 2011 de Ankara’da </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">yaptığımız 2. Bayproje Toplantısında konuyu gündeme getirdiğimizde, ilgililerde </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">4 </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">sanki geç kalınmış olduğu ve yapılacak bir şey kalmadığı gibi bir kanaatin var </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">olduğunu gördük. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">2012 yılı başında Prof. Dr. Fazıl Çelik’e ulaşarak; Temmuz 2011 tarihli “Trabzon- </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Erzincan Yüksek Hızlı Tren Güzergâh Alternatifleri Raporu”nu, “Aralık 2011 </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Tarihinde Revize Edilmiş Güzergâh Çalışmasını”, “Sayın Başbakan’a hitaben </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">yazdığı 25.12.2011, 31.12.2011 ve 04.01.2012 tarihli üç mektubu” ve </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">“08.02.2012 tarihinde yaptığı basın toplantısı metnini” temin ettik. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Söz konusu raporu ve mektupları dikkatli bir biçimde tetkik edince, bu davanın </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">tüm hemşerilerimiz tarafından bilinmesi ve sahiplenilmesi gerektiğini düşünerek, </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">BAYPROJE olarak temas halinde olduğumuz Türkiye’nin muhtelif şehirlerindeki </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">450 kadar hemşerimize, konunun önemini belirten bir mektup yazdık ve bu </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">mektubu 15 Şubat 2012 tarihinde e-posta yolu ile gönderdik. Bu mektubun ekinde </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">yukarıda bahsedilen rapor ve dokümanlar da mevcuttur.( Söz konusu rapor ve </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">ekleri www.bayproje.org adresli sitemizde o tarihte yayınlanmış olup halen bu </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">sitede görülebilir.) </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Bu arada, Ocak 2012 içinde, Milletvekilimiz Sayın Bünyamin Özbek ile Belediye </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Başkanı H.Ali Polat, BSTO Başkanı İbrahim Yumak ve Üniversite Rektörünün de </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">konuyu önemsedikleri, işbirliğine hazır oldukları, bu konuda mücadele edecekleri </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">ve Prof. Dr. Çelik’i Bayburt’a davet edeceklerine ait beyanatlarını basından takip </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">ettik. Yine Ankara - Bayburt Kültür ve Yardımlaşma Derneği’nin yayınladığı </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">”Bayburt’un Sesi” dergisinde de söz konusu rapor ve Başbakan’a mektuplar </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">yayınlanarak konuya destek verildi. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Bu tarihten sonra, konu Bayburt basınında daha fazla yer buldu, Bayburt için arz </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">ettiği önem ve Hızlı Tren Hattının Bayburt’tan geçmesini gerektiren ilmi ve </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">rasyonel verilere ilgi arttı. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">17 Şubat 2012 tarihinde Giresun Üniversitesinin bu konu ile ilgili olarak </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">düzenlediği Çalıştay, Mayıs 2012 de TCDD Genel Müdürünün açıklamaları, Çevre </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">ve Şehircilik Bakanlığınca düzenlenen Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">toplantısı, Çevre ve Şehircilik Bakanının açıklamaları konunun gündemde kalmasını </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">sağladı. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">5 </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Eylül 2012 de hazırlanan ve askıya çıkan ÇED raporuna Prof. Dr. Çelik ve </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">BSTO’nın itiraz ettiklerini ve itiraz dilekçelerini verdiklerini, bu konuda yapılan</span></div> <div><span style="font-size: 14px;">basın açıklamalarını yine yerel basından takip ettik. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Nihayet, 21 Kasım 2012 tarihinde Bayburt Üniversitesinin daveti ile Prof. Dr. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Fazıl Çelik Bayburt’ta bir konferans verdi, Erzincan-Trabzon Demiryolu </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">meselesinin tarihi geçmişini, yaptığı çalışmaların detaylarını ve demiryolu </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">güzergâhı alternatifleri ile ilgili tezini yeniden anlattı. Burada dikkatinize sunmak </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">istediğimiz husus, bir yıl kadar önce gerçekleştirileceği yetkililer tarafından </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">beyan edilen bu konferansın ancak şimdi, yani bir yıl sonra organize edilebilmiş </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">olmasıdır. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Bu konferanstan sonra hemşerilerimizin konuya daha bilinçli olarak sahip </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">çıkacağını umuyoruz. Konu yerel basında işlenmeye devam etmektedir. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">BAYPROJE’nin Kasım 2012 içinde yapılan 5nci İstanbul ve 3ncü Ankara </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">toplantılarında da konu yeniden görüşülmüş, Prof Dr. Fazıl Çelik ve ekibi </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">tarafından ileri sürülen ilmi veriler ışığında, hızlı demiryolu hattının Bayburt’tan </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">geçmesini sağlamak için, neler yapılması ve nasıl bir yol izlenmesi gerektiği </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">tartışılmıştır. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Son olarak; 2013 yılının ilk günlerindeki Bayburt seyahatimiz sırasında,</span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon’da Prof.Dr. Fazıl Çelik ve Doç.Dr. Şeref Oruç’la bir öğlen yemeğinde bir </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">araya geldik, kafamıza takılan tüm soruları sorduk. Daha sonra da Prof.Dr. Çelik </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">telefon görüşmesi yolu ile uzmanlık sahasına giren detaylarda bizi aydınlattı. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Tüm bu gelişmelerden sonra, konuyu bir bütün halinde hemşerilerimizin bilgisine </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">ve dikkatine sunmanın yararlı olacağını düşündük. Bu raporun kaleme alınma </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">sebebi budur. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Şunu da ilave edelim ki, buraya kadar anlatmaya çalıştığımız uzunca tarihi süreci </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">aktarmaktan maksadımız; bu örnekten hareketle, Bayburtlular olarak çok haklı </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">davalarımızda birlik içinde, yeterince duyarlı, tam zamanında, bilinçli ve kararlı </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">şekilde hareket edip edemediğimizi değerlendirmemize yardımcı olmasıdır. </span></div> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">6 </span></div> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">BÖLÜM 1 </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburt’u Karadeniz’e Bağlayacak Demiryolu Konusu Nedir? </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Bu bölümde konunun kolay anlaşılabilmesi için; “Bayburt’u Karadeniz’e </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Bağlayacak Demiryolu Konusu” ya da “Trabzon-Erzincan Yüksek Hızlı Tren </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Güzergâhı Meselesi” ile ilgili tespitleri, aşağıda madde başlıkları olarak verecek, </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">daha sonra yorum ve önerilerimizi sunacağız. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">1. Demiryolunun Karadeniz’e (Trabzon Limanına) ulaştırılması </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">meselesinin, gerek Cumhuriyetin ilk yıllarında ve gerekse Osmanlı </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">döneminde düşünülmüş olduğu, tarihi “İpek Yolu”nun demir yoluyla da </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">geçilmesinin amaçlandığı anlaşılmaktadır. Bu düşüncenin 130 yıllık bir </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">geçmişi vardır. (Ek:1 “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Demiryolu ve Bayburt” </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Doç.Dr. Murat Küçükuğurlu) </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">2. Geçmişte, Doğu’yu Karadeniz’e bağlayacak tüm tren yolu </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">güzergâhlarının Bayburt’tan geçmesi öngörülmüştür. Bu husus </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Osmanlı belgelerinde de, 1924-28 yıllarına ait demiryolu </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">dokümanlarında da görülmektedir.(Ek:1) </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">3. O dönemlerin teknik imkânlarıyla Doğu Karadeniz dağlarını en kolay </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">biçimde geçmek için Harşit vadisinin kullanılması düşünülmüş ve</span></div> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Gümüşhane–Tirebolu yolu ile Karadeniz’e ulaşmak hedeflenmiştir. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">4. Bu nedenle; 1983 ve 1997 yıllarında İTÜ’ye bu güzergâh üzerinde </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">çalışma yaptırılmış,2009 yılında da özel bir şirkete (muhtemelen </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">aynı şartlanma ile) Erzincan-Gümüşhane–Tirebolu güzergâhı </span></div> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">7 </span></div> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">çalıştırılmıştır. Her üç etüdünde fizıbl (yapılabilir) çıkmadığı </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">anlaşılmaktadır. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">5. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının web sitesinde, yük </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">ve yolcu taşıma amaçlı “ Yüksek Hızlı Tren Yolu”nun 2023 yılına </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">kadar Karadeniz’e bağlanması öngörülmüştür.( Ek: 2 UDH Bakanlığı </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">web sitesi, Demiryolları haritası) </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">6. Doğu Karadeniz’e bağlanacak demiryolu Karışık Trafiğe (hem yük ve </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">hem de yolcu) yönelik olacaktır. Elektrikli, Çift Hatlı ve Yüksek </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Hızlı (YHT) olması hedeflenmiştir. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">7. KTÜ Mühendislik Fakültesi, İnşaat bölümü, Ulaştırma Anabilim Dalı </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Başkanı Prof. Dr. Fazıl Çelik ve çalışma arkadaşları “Demiryolunu </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Karadeniz’e ulaştıracak hattın en uygun güzergâhı hangisidir?” </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">konusunda uzun süredir çalışmakta ve bu konuda önemli sonuçlara </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">ulaşmış bulunmaktadırlar. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">8. Çalışmanın amacının; mevcut tren yolunu, demiryolu ulaşım </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">standartlarına uygun biçimde, en kısa yoldan, en az maliyetle, </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">azami ekonomik yararı sağlayarak Karadeniz sahiline ulaştırmak </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">olduğu anlaşılmaktadır. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">9. Ulaştıkları sonuçlar, Temmuz/2011’de “Trabzon- Erzincan Yüksek </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Hızlı Tren Güzergâh Alternatifleri” başlıklı bir raporla kamuoyunun </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">bilgisine sunulmuştur. (Ek:3 “Trabzon-Erzincan Yüksek Hızlı Tren </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Güzergâh Alternatifleri Raporu” Prof. Dr. Fazıl Çelik) </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">10. Bu raporda doğal olarak, 1983 yılından beri birkaç defa etüt </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">çalışmaları yaptırılan ancak fizıbl (yapılabilir) bulunmadığı halde </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">ısrar edilen “Erzincan – Tirebolu Güzergâhı” ile kendilerinin tespit </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">ettiği en az 7(yedi) alternatif güzergâhı karşılaştırdıkları </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">8 </span></div> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">görülmektedir. (Halen daha uygun güzergâh arayışlarıyla ilgili </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">çalışmalarının devam etmekte olduğunu da biliyoruz.) </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">11. Söz konusu raporda, tartışma konusu olan Tirebolu-Erzincan </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">hattı, diğer yedi alternatif güzergâhla karşılaştırılmakta, konu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">açısından önem arz eden 15 kadar temel parametre bakımından </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">üstünlükler irdelenmektedir.(Denize Uzaklık, Maksimum Eğim, Minimum </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Kurp Yarıçapı, Maksimum Hız, En Uzun Tünel, Toplam Tünel Uzunluğu, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Düz Arazi Oranı, Maksimum Hız, Maliyetler v.s. gibi) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">12. Karşılaştırma tabloları incelendiğinde hemen tüm parametreler </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">açısından Tirebolu-Erzincan güzergâhı, diğer alternatiflerin çok </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gerisinde kalmaktadır.( Ek:4 KTÜ Ulaştırma Anabilim Dalında Yapılan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Güzergâh Etütlerinin, Aralık 2011 de revize edilmiş tablosu) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">13. DLH(Demiryolları Etüt Proje Daire Başkanlığı) nın özel bir firmaya </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yaptırdığı son etüt çalışmasında Erzincan’dan başlatılan tren yolu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Gümüşhane’de çatallaştırılmaktadır. Bir hat Gümüşhane’den </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Tirebolu’ya gitmekte ve orada sonlanmaktadır(224 km.).(Bu hat </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon’a bağlanırsa 310 km. oluyor.) Diğer hat Gümüşhane’den </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">direkt Trabzon’a bağlanmaktadır(247km.). Bu ikinci hattın bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">alternatif olarak mı, yoksa ikinci bir tren yolu olarak mı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">düşünüldüğü açık değildir. İkinci bir hatsa gereksizdir, alternatif </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ise her ikisi de KTÜ alternatifleri ile mukayese edilemeyecek kadar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">geridedir. (Ek:5 DLH’nın Alternatifi Haritası) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">14. Prof. Dr. Çelik tarafından Aralık 2011 de revize edilen </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">karşılaştırma tablosuna göre; Tirebolu-Erzincan hattının denize </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">uzaklığı 230 km. iken (Trabzon limanına ise 312 km.), Arsin- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburt-Erbaş, Çamburnu-Bayburt-Erbaş, Of-Karaçam-Erbaş ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Rize-Karaçam-Erbaş güzergâh alternatiflerinin denize uzaklığı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sadece 150 km. kadardır. Yani 80 Km. daha kısadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">9 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">15. Toplam tünel uzunluğu açısından bakıldığında Tirebolu-Erzincan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">alternatifinde 104 Km. olan tünel uzunluğu, diğer güzergâhlarda </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">50-60 Km. ye düşmektedir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">16. Nihayet toplam maliyet açısından bakıldığında, diğer dört </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">alternatif güzergâhın her birinin maliyetinin, Erzincan-Tirebolu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">güzergâhına göre yaklaşık BİR MİLYAR DOLAR daha ucuz olduğu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">anlaşılmaktadır. (Bir an için, tasarruf edilen bu meblağın Doğu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Karadeniz Bölgesinin kalkınmasında kullanıldığını düşünürsek, yöre </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kalkınmasına çok büyük katkılar sağlayacağını söyleyebiliriz. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Prof.Dr.Çelik bu tasarrufla 30.000 ev inşa etmek ve 150.000 nüfuslu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yeni bir şehir kurmak mümkündür diyor.) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">17. Ayrıca, demiryolunun denize ulaşmasının yaklaşık 80 km. daha </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kısa olması bir yandan Karadeniz’e ulaşım zamanını önemli ölçüde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kısaltırken, öte yandan tren hattının işletme (bakım, onarım v.s) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">giderlerini de yaklaşık % 33 nispetinde azaltmaktadır. (Toplam </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yatırım maliyetinin düşüklüğü kadar, işletme giderlerindeki %33’lik </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">avantajında çok önemli olduğu gözden uzak tutulmamalıdır.) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">18. Doğal olarak, üstünde çalışılan daha uygun güzergâh </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">alternatiflerinde mesafenin kısa olması ve toplam tünel uzunluğunun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">da az olması, tren hattının inşa edilmesi ve işletmeye alınması </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">zamanını da ciddi ölçüde azaltacaktır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">19. 15-18 Ekim 2012 tarihlerinde Trabzon’da toplanan ”Türk </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Dünyası Mühendislik, Mimarlık ve Şehircilik Kurultayı”na Prof. Dr. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Çelik tarafından bir proje sunulmuştur. ”Ortadoğu-Karadeniz- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Kafkasya İpek Demiryolu Projesi” başlığı ile yapılan bu sunumda </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">konu tüm yönleri ile ve daha geniş şekilde irdelenmekte, bu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">çalışmada da Karadeniz’e ulaştırılacak “İpek Demiryolu”nun mutlaka </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">10 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburt’tan geçmesi gerektiği vurgulanmaktadır.(Ek:6 “Ortadoğu- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Karadeniz-Kafkasya İpek Demiryolu Projesi” Prof.Dr. Fazıl Çelik) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">20. Sonuç olarak, yapılan çalışmalarda Erbaş(Çaykent)’ten başlayıp, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburt’tan geçen ve Arsin’de veya Of’ta denize ulaşan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">güzergâhların, Yüksek Hızlı Treni denize ulaştıran en uygun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">güzergâhlar olduğu anlaşılmaktadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">21. Dolayısıyla, Erzincan-Tirebolu güzergâhı, geçmişte birkaç defa </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">etüt edilmiş (1983 ve 1997), ancak fizıbl (yapılabilir) bulunmamış </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bir güzergâh konumunda olduğu, buna rağmen hala üstünde ısrar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">edildiği görülmektedir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">22. Bu ısrarın sonucu olarak da, son günlerde söz konusu güzergahla </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ilgili ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) raporunun, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">(Prof.Dr.Çelik’in ve BSTO’nın itirazlarına rağmen) düzenlendiği </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">şeklinde haberler geçilmekte, meselenin sonuçlandığı, artık </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tartışılmasına gerek kalmadığı gibi bir imaj oluşturulmaya </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">çalışılmaktadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">11 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">BÖLÜM 2 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Konu Nasıl Okunmalıdır? Yorumumuz Nedir? </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Şimdi yukarıda ana başlıkları ile aktardığımız bu önemli konunun nasıl anlaşılması </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gerektiğini? Bayburt için arz ettiği önemi ve güzergâh tespiti ile ilgili </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yorumumuzu sondan başlayarak sunmaya çalışacağız. Bunu yaparken de, hissi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yaklaşmamaya, rasyonel (akılcı) ve ilmin yolunda kalmaya özen göstereceğiz. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">1. Kanaatimizce, Erzincan-Tirebolu-Trabzon güzergâhı için düzenlendiği </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ifade edilen ÇED (Çevre Etki Değerlendirmesi) raporunun herhangi bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">önemi ve değeri yoktur. Çünkü önce en doğru(uygun) güzergâh tespit </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">edilmeli, sonra bu güzergâh için ÇED raporu düzenlenmelidir. Şu anda </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">en uygun güzergâhın hangisi olduğu hususunda görüş birliğine varılmış </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">değildir. Dolayısıyla yanlış güzergâh tercihinin ÇED raporu da </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yanlış(anlamsız) olur. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">2. Prof.Dr. Çelik ile ekibinin hazırladığı rapor ve önerdiği uygun alternatif </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">güzergâhlar konusunda bu güne kadar ciddi bir itiraz olmamıştır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Alternatif güzergâh seçiminin hatalı olduğu hususunda somut bir uyarı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yoktur. Sadece eğimin binde 25 alınmış olduğundan ve tren yolunun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburt ovasından geçmesinin çevreyi olumsuz etkileyeceğinden </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bahsedilmiştir. Bunlardan eğim eleştirisinin (aslında normlara uygun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olmakla birlikte) binde 18’e kolayca değiştirilebileceği Prof.Dr. Çelik </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tarafından ifade edilmiş ve bu eğimle de çalışma yapılmıştır. Tren </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yolunun Bayburt ovasına olumsuz etkisine gelince, bu eleştiri tamamıyla </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">12 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">geçersizdir. Çünkü dünyada da, ülkemizde de onbinlerce kilometre tren </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yolu özellikle ovalardan geçmektedir. Tren yolu güzergâhında esas olan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">fiziki coğrafya açısından kolay olan yolun tercih edilmesidir. Dolayısı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ile her iki eleştiri de geçersizdir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">3. Söz konusu rapora bazı çevreler tarafından şiddetli tepki </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gösterilmektedir. Ancak parametrelerden hangisinin yanlış olduğu ya da </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">nasıl bir değerlendirme hatası olduğu hususunda bir beyanda bulunan, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tek kelime eden yoktur. (Eğer varsa öğrenmek isteriz.) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">4. Bu yaklaşım tarzı, rapora (Prof.Dr. Çelik’e) tepki gösterenlerin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tamamen hissi yaklaştıkları, konuya ülke menfaatleri ve rasyonellik </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">açısından değil, sadece yöre menfaatleri açısından baktıkları izlenimi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">vermektedir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">5. Önceki bölümde ifade edildiği gibi, Tren yolunu Karadeniz’e bağlayacak </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">hattın Bayburt’tan geçmesi gereği, yapılan çalışmalarda rakamsal </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olarak ortaya konulmuştur. Bu tespit rasyonel düşüncenin ve ülke </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">menfaatinin gereğidir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">6. Doğu’yu Karadeniz’e bağlayan tarihi İpek yolunun önemli bir durağı ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">geçiş noktası olan Bayburt “İpek Demiryolu” ile de Karadeniz’e </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bağlanmalıdır. Yaklaşık 130 yıllık geçmişte, düşünülen tüm tren yolu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">hatlarının Bayburt’tan geçiyor olması, bugün de Bayburt’tan geçmesi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gerektiğini göstermektedir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">7. Bayburt konumu itibariyle Doğu Karadeniz bölgesi ile ekonomik, sosyal </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ve kültürel etkileşim içindedir. Doğu Karadeniz bölgesinin hareketli </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ticari hayatıyla, bölgenin sahip olduğu en büyük ova olan 900 km2 lik </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburt ovasının üretim potansiyelini demiryoluyla da birleştirmek aklın </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gereğidir. Böylece ekonomik entegrasyon (bütünleşme) sağlanmış </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olacaktır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">13 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">8. Demiryolunun sahil sıradağlarına kadar geniş Bayburt ovalarından </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">geçmesi, yatırımı kolaylaştırmakta, yatırım maliyetini ve işletme </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">giderlerini göz ardı edilemeyecek ölçüde düşürmektedir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">9. Bilindiği gibi, Bayburt’un nüfusu son yirmi yılda 120.000 lerden 75.000 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">lere düşmüştür. Bayburt Türkiye’nin en küçük ve en fazla göç veren </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">illerindendir. Önemli tarihi, kültürel, ekonomik zenginlikleri ve ciddi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">üretim potansiyeli olan şehrimizi, hızlı bir biçimde büyütmek </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">durumundayız. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">10. Dünyada demiryolunun geçtiği şehirlerin nüfusunun %30 kadar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">arttığı ifade edilmektedir. Bayburt’un nüfus kaybıyla ilgili özel durumu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">dolayısıyla da, tren yolu imkânından öncelikle yararlandırılması </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">zorunludur. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">11. Şunu da belirtmeliyiz ki, Bayburt’tan Demiryolunun geçirilmesi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">meselesi, son zamanlarda Bayburt için talep edilen havaalanından çok </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">daha önemli ve büyük bir meseledir. Yörenin ekonomik ve sosyal </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yaşamını ciddi şekilde etkileyecektir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">12. Tren yolu güzergâhları saptanırken, coğrafyanın sağladığı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">imkânlar, yatırım maliyeti ve işletme giderleri yanında, demiryolu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">hattının geçirilmesi düşünülen güzergâh sayesinde sağlanacak “toplam </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ekonomik fayda” da önemli bir faktördür. Bu açıdan bakıldığında </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yerleşim yerlerinin gelişmesine katkı açısından bölgedeki şehirler </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">arasında mutlak bir üstünlük farkı yoktur. Belki Bayburt çevredeki </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yerleşim yerleri içinde tren yoluna hızlı kalkınma açısından en çok </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ihtiyacı olan şehirdir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">13. Prof. Dr. Fazıl Çelik tren yolu sayesinde bölgenin toplam </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ekonomik yararını maksimize etmek maksadıyla, Erbaş’tan Bayburt’a </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gelecek hattın Gümüşhane’den geçerek Trabzon’a ulaşması şeklindeki </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">14 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bir güzergâh üstünde de çalışılabileceğini belirtmekte ancak her </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">alternatifte güzergâhın Bayburt ovasından geçmesi gerektiğini ısrarla </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">vurgulamaktadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">14. Prof. Dr. Çelik ve ekibinin hazırladığı rapor ve ortaya konan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">alternatif güzergâhlarla ilgili karşı görüşleri duymaya hazırız, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bekliyoruz. Ancak bu karşı görüşlerin ilmi, rasyonel(akılcı) ve bizleri </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ikna edecek düzeyde olması, hislerden, yöre milliyetçiliği </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">düşüncelerinden arınmış olması gerekir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">15. Uzun zamandır KTÜ Ulaştırma Anabilim Dalı tarafından üzerinde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">çalışılan ve ortaya konan “Yüksek Hızlı Tren Güzergâh </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Alternatifleri”nin dikkate alınmaması için, bu güzergâhların yanlış </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olduğunun ve ekonomik olmadığının ortaya konulması gerekir. Şimdiye </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kadar bu yönde bir eleştiri ortaya konulamamıştır. Dolayısıyla, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburt’un bu güzergâh tespitinde devre dışı bırakılmasının gerekçeleri </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">açıklanmadan karar verilmesi, sadece Bayburt’a değil, Türkiye’ye ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Tarihe karşı da ciddi bir sorumluluktur. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">16. Şunu da belirtmeliyiz ki, son bir yılda Prof.Dr.Fazıl Çelik ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">arkadaşları yıllardır çalıştıkları bu konu dolayısıyla, değişik çevreler </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tarafından anlamsız bir biçimde eleştirilmişlerdir. Prof.Dr. Çelik’e </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">haksız ithamlar ve yakıştırmalar yapılmıştır. Ancak konuya alaka </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gösteren ve inceleyen herkesin ciddi bir haksızlık yapıldığını gördüğünü </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">de biliyoruz. Prof.Dr.Çelik bu meselede ilmin öngördüğü doğruları ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ülke menfaatlerini gözetmekte, meseleye sadece bu pencereden </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bakmaktadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">17. Öncelikle konuya ülkemizin göz ardı edilemeyecek ölçüdeki </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ekonomik menfaati, ilmi gerçekler ve rasyonel düşüncenin gereği </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">açısından bakmak durumundayız. Bu tarz bir yaklaşım bize bu tren </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yolunun mutlaka Bayburt’tan geçmesi gerektiğini gösteriyorsa, o </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">zamanda tabiidir ki, Bayburtlular olarak bu tezi güçlü bir şekilde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">savunacağız. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">15 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">BÖLÜM 3 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburtlular Olarak Neleri Nasıl Yapmalıyız? </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bu bölümde böyle haklı bir davada tezimizi ilgili kişi, kurum ve kuruluşlara </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">duyurmak ve doğru bir biçimde savunmak için nasıl davranmamız, neler </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yapmamız gerektiği hususunda düşüncelerimizi belirteceğiz. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Tabii düşünemediğimiz farklı yaklaşım tarzları ve girişim biçimleri olabilir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Değerli hemşerilerimizin ve konunun uzmanlarının bu konudaki fikirlerini de </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">öğrenmek isteriz. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Şimdi düşündüklerimizi yine maddeler halinde sıralayalım: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">1. Öncelikle demiryolu konusunda etkili olabilecek, başta sayın </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">milletvekilimiz olmak üzere, Bayburtlu eski ve yeni siyaset adamları, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ilim adamları, üst bürokratlar, iletişimcileri tespit edeceğiz. (Bu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">konuda Bayproje olarak bizim bir adres bankası çalışmamız olmakla </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">birlikte, ulaşamadığımız etkin olabilecek kişiler için hemşerilerimizin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bizi bilgilendirmelerini bekliyoruz.) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">2. Bu hemşerilerimize, elinizdeki raporu ve eklerini bir kitapçık halinde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ulaştıracak, konuyu incelemelerini isteyeceğiz. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">3. Bu kişilerin mümkünse tümünü Ankara’da bir araya getirip konuyu yüz </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yüze görüşmenin yararlı olacağını düşünüyoruz. Bu toplantıda konunun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">herkes tarafından aynı delillerle izah edilmesi ve savunulması için, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">içerik, kapsam, yöntem ve strateji açısından uyumun sağlanması </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"><br /> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gereklidir. ( Konu hakkında daha fazla bilgilenilmek istenirse, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">toplantıya Prof.Dr.Çelik de davet edilebilir.) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">4. Bu toplantıda konuyu güncel takip ederek, gündemde ve canlı tutacak, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Ankara’da ilgili kişi, kurum ve kuruluşlarla görüşecek, siyasi otorite </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">nezdinde girişimde bulunacak bir “Çalışma Grubu” oluşturulması da </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gereklidir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">5. Bu çalışma grubu; TCDD Genel Müdürlüğü, Altyapı Yatırımları Genel </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Müdürlüğü (eski DLH-Demiryolları, Limanlar ve Hava Meydanları </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">İnşaatı Gn. Md.lüğü), Ulaştırma,Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Çevre Bakanlığı ve varsa diğer ilgili kurum ve kuruluşlar nezdinde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">girişimde bulunmalı, tezimizi “net ve basit” biçimde anlatmalıdır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">6. Görüşmelerde Prof. Dr. Fazıl Çelik’in ortaya koyduğu güzergâh </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">alternatifleri hususunda itirazlar ve tereddütlerin neler olduğu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sorgulanmalı, somut itiraz yoksa öngörülen en uygun güzergâhın tercih </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">edilmesi güçlü biçimde talep edilmelidir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">7. Alternatif güzergâh çalışmaları ile, rakamsal olarak ortaya konmuş </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olan, “daha uygun güzergâhlara” itiraz varsa bunun somut biçimde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ortaya konması, Prof.Dr. Çelik ve ekibi ile tartışılması gerekir. Hatta </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tarafsız uzmanların görüşüne müracaat edilmesi ve böylece doğrunun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ortaya çıkarılması da istenmelidir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">8. Konuya asla yöre milliyetçiliği açısından yaklaşılmamalı, öncelikle yüksek </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ülke menfaatleri vurgulanmalıdır. Çünkü önümüzdeki tablo ülke </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">menfaatinin ciddi şekilde zedeleneceğini göstermektedir. Ülke yararının </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">dikkate alındığından emin olduktan sonra, yörenin ve Bayburt’un </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yararını konuşabiliriz. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">9. Hemşerilerimizin tanıdığı ve yakınlığı olan tüm milletvekillerine mesele </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">duyurulmalı, bu kitapçığı tetkik etmeleri istenmelidir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"><br /> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">10. Keza, Bayburt’u ziyaret eden her Bakan, Milletvekili, Siyasi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Parti Temsilcisi, Üst Bürokrat ve konu ile ilgili İlim Adamı’na tezimiz </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">anlatılmalı, alternatif güzergâh çalışmalarıyla ortaya çıkan büyük ülke </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">menfaatine rağmen, yanlışta ısrar edilmesinin nedenlerini sorgulamaları </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sağlanmalıdır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">11. Bayburt Üniversitesi bu çalışmalara fiilen katılmalı, ilgili </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">fakülteleri ve akademik kadrosu ile bu davaya ilmi katkıda </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bulunmalıdır. Eski Üniversite Rektörü rahmetli Prof. Dr. Gökhan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Budak’ın davetiyle, Kasım 2012 de Prof. Dr. Fazıl Çelik Bayburt’ta bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">konferans vermiş, konuyu tüm detaylarıyla anlatmıştır. Bu konferansın </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">düzenlenmesinin çok yararlı bir hizmet olduğunu düşünmekle birlikte, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">demiryolu davasında Bayburt Üniversitesi’nin yapabileceği daha çok şey </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olduğuna inanıyoruz. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">12. Oluşturulacak çalışma grubu, özel olarak Sayın Ulaştırma, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Denizcilik ve Haberleşme Bakanı ile bir toplantı temin etmeli ve konu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kendisine anlatılmalıdır. Kamuoyunda meselelere rasyonel ölçülerle </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yaklaştığı bilinen sayın bakanın, bu konuya da aynı biçimde yaklaşarak, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yanlışlığı düzelttireceğini düşünüyoruz. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">13. Son olarak, bu haklı dava için Sayın Başbakan’a ulaşılmalı,daha </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">önce Bayburt’un ikinci milletvekili olduğunu beyan eden Sayın </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Başbakan’dan, Doğu’yu Karadeniz’e bağlayacak “Yüksek Hızlı Tren </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Güzergâh Çalışması”nda yapılmakta olan bu yanlışlığın düzeltilmesi talep </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">edilmelidir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Kesin kanaatimiz şudur ki; böyle haklı bir davada, ilmin, akılcılığın </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ve ülke menfaatlerinin gösterdiği istikamette karar alınacak ve bunun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tabii sonucu olarak da, 2023 yılında Karadeniz’e ulaştırılacak olan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">“Yüksek Hızlı Tren Yolu” mutlaka Bayburt’tan geçecektir. </span></div> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">31 Mart 2013 <br /> <br /> </span> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">OSMANLI’DAN CUMHURİYET’E DEMİRYOLU VE BAYBURT </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Doç. Dr. Murat KÜÇÜKUĞURLU, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Karadeniz Teknik Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü/Trabzon </span></div> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">BÖLÜM: 1 <br /> </span> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Meşrutiyet Döneminde Atılan Adımlar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinden başlayıp, Cumhuriyet döneminde devam eden </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">çalışmalar sonucunda yurdun dört bir yanı demir ağlarla örülürken, en çok ihmal edilen yurt </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">köşelerinden birisi Doğu Karadeniz ve bu bölgenin iç kısmı olmuştur. Gerek Avrupa ile İran arasındaki </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">transit ticaretini Rusların Kafkasya demiryollarına rekabetine karşı koruma, gerekse Bayburt ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Erzurum gibi iç bölgeleri sahile bağlama düşüncesiyle, bilhassa II. Meşrutiyet devrinden itibaren1 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bölgenin demiryoluna kavuşturulması için bazı adımlar atılmıştır. Fakat çeşitli nedenlerle bu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">teşebbüsler hayata geçirilememiş ve kağıt üzerinde kalmıştır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Osmanlı Devleti döneminde, Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde birçok demiryolu şebekesi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yapılırken, ele aldığımız bölgenin bundan mahrum oluşunun birkaç sebebi vardır. Kısaca belirtmek </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gerekirse, bilhassa 93 Harbi (1877-78 Savaşı) sonrasında Batum’u ele geçirdikten sonra Türkiye’nin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">doğu bölgesiyle çok daha fazla ilgilenen ve burayı kendi nüfuz sahası olarak ilan eden Rusya faktörü </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">vardır. Rusya, Türkiye’nin doğusunda demiryolu yapılacaksa, bunu rakipleri olan Avrupalı devletlere </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yaptırmama konusunda kesin bir tavır takınmıştır. Bununla birlikte, I. Dünya Savaşı öncesinde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">1 Aslına bakılırsa Trabzon ile Erzurum arasında demiryolu yapma fikri ve teşebbüsleri 19. Yüzyılın ortalarında </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ortaya çıkmıştı. Bkz. James Clyde, Elementary Geography, Edinburgh: Oliver and Boyd, Teeddale Court, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">London: Simpkin, Marshall and Co., 1866, p.104. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">19 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon ile doğu vilayetleri arasında bir demiryolu yapılması konusunda Fransızlarla anlaşılmış ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Rusya, müttefiki durumundaki Fransızlara ses çıkarmamıştır. 2 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Aslına bakılırsa, bölgede demiryolu yapma konusunda Avrupalı devletlerin pek istekli </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">davrandıkları söylenemez. Bunun nedeni, başta petrol olmak üzere, bölgede değerli yer altı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kaynaklarının keşfedilmemiş olmasıdır. Osmanlı Devleti’nin ise, zor bir coğrafyaya sahip olan bölgede </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kendi imkanlarıyla demiryolu yapması söz konusu olmamıştır.3 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Diğer taraftan, doğu vilayetlerini sahile bağlayan tek önemli yolun, yani Tebriz-Erzurum- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon transit yolunun bir türlü modern hale getirilememesi, bölge halkının iktisadi durumunu iyice </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kötüleştirmiştir. Eski zamanlardan beri, bilhassa İpek Yolu üzerinde bulunan Trabzon, Bayburt ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Erzurum gibi tarihi yerleşim merkezleri, bu yol sayesinde ticari, sosyal ve kültürel açılardan yakın bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">irtibat kurmuş olmakla birlikte; karayolunun ıslah edilememesi ve demiryolunun yapılamaması, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bölgenin gelişimini her bakımdan olumsuz yönde etkilemiştir. Bu olumsuzluklardan etkilenen </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yerlerden birisi de Bayburt’tur. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon ile Erzurum arasında demiryolu yapma teşebbüsleri, 1909 yılından itibaren ciddi bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">şekilde gündeme getirilmiştir. Bu dönemde Osmanlı Mebusan Meclisi’nin açılmış olması, bölge </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">halkının milletvekilleri aracılığıyla konuyu hükümet merkezine taşımalarında etkili olmuştur. Bilhassa </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon, Erzurum, Bayburt ve Gümüşhane halkı, belediye başkanlarının, ulemanın ve eşrafın </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">öncülüğünde, demiryoluna bir an önce kavuşmak için çeşitli başvurularda bulunmuşlardır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bilhassa bölge mebuslarının, halkın sözcüsü olarak konuyu ciddiyetle takip etmeleri, bölgedeki </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">belediye meclislerinin çeşitli toplantılarla mebusları teşvik etmeleri sonucunda, hükümet nezdinde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bazı adımlar atılmıştır. Dahiliye Nezareti tarafından Sadarete yazılan 13 Şubat 1325 (26 Şubat 1910) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tarihli yazıda Trabzon ile Erzurum arasında bir demiryolu inşasına karar verilerek yapılacak keşif için </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gerekli tahsisatın gelecek sene bütçesine konulduğunun Nafia Nezareti tarafından bildirildiği ifade </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">edilmiştir.4 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bununla birlikte, Erzurum-Trabzon demiryolu hattı konusunda herhangi bir karar alınmamış </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olması, halk arasında üzüntüye neden olmuştur. Bunun üzerine, Trabzon’un ileri gelenleri, belediye </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">2 Yusuf Hikmet Bayur, Türk İnkılabı Tarihi, Cilt: II, Kısım: 3, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 1991, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">s.436; Bike Sükan Yavuz, “Fransız Arşiv Belgelerinin Işığında Chester Demiryolu Projesi”, Ankara Üniversitesi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, Cilt: VI, Sayı: 24, s.538. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">3 Şarki Anadolu Demiryollarının Sureti İnşasıyla İşletilmesine Dair Tanzim Kılınan Mukavelename ve Şartname </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Layihaları, Matbaa-i Amire, İstanbul, 1327, s.13. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">4 BOA.D.MUİ. Dosya No:69-1. Gömlek No:24. Belge No:1. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">20 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">dairesinde toplanarak, askeri ve ekonomik yönden hayati önem taşıyan bu hattın bir an önce </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yaptırılmasına karar verilmesi ve bu karar verilinceye kadar bu fikirde ısrar edilmesi yönünde görüş </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">birliğine varmışlardır. Bu görüş, Trabzon Belediye Reisi Ahmet Bey tarafından 18 Mart 1327 (31 Mart </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">1911) tarihinde Sadarete bildirilerek, bu konuda bir karar verilmesi istenmiştir.5 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bu istek Sadaret tarafından Ticaret ve Nafia Nezaretine bildirilerek, bu konuda herhangi bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">işlem yapılıp yapılmadığı sorulmuştur. Nezaret tarafından 29 Mart 1327 (11 Nisan 1911) tarihinde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Sadarete verilen cevapta, Trabzon-Erzurum hattının güzergah tayini için belirtilen bölgeye bir keşif </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">heyeti gönderildiği ve uygun bir güzergah tespitine çalışıldığı, fakat Trabzon’la Bayburt sınırını </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">birbirinden ayıran bölgedeki dağ silsilesinin bu hattın yapımına engel teşkil ettiği ifade edilmiştir.6 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon ile Erzurum arasında bir demiryolu hattının yapımı meselesi Mayıs 1914’te ciddiyetle </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ele alınmış; fakat bir sonuç çıkmamıştır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">I. Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde yapılması düşünülen Trabzon-Erzurum hattının </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburt’tan geçip geçmeyeceği hususu Bayburt halkı arasında hayati bir mesele olmuş ve bu konuda </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bazı toplantılar yapılarak kararlar alınmıştır. Erzurum Vilayeti’nden Dahiliye Nezareti’ne gönderilen </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bir yazıda, Bayburt halkının 5 Haziran 1330 (17 Haziran 1914) tarihinde bir toplantı yaparak bu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">konuyla ilgilenmek üzere bir Heyeti Faale tespit ettiği belirtilmiştir. Bu heyet tarafından Erzurum </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">vilayet makamına yazılan bir dilekçede, tarihi ve coğrafi bakımdan son derece önemli olan Bayburt’un </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">her türlü ulaşım imkanından mahrum olduğu belirtilerek, Padişah’ın bir nutkunda yapılacağını </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">belirttiği Trabzon-Erzurum hattı güzergahında Bayburt kazasının bulunmamasının halkı son derece </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">üzüntüye sevk ettiği ifade edilmiştir. Bu yazının devamında, Van-Bitlis-Trabzon arasında önemli bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yer işgal eden ve Anadolu’nun İskelesi namını kazanmış olan Bayburt’un, bu hattın buradan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">geçmemesi halinde tamamen harabeye döneceği belirtilmiş ve Erzurum Vilayeti’nin bu konuda </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yapacağı müracaatlarda, bu fikri ve isteği dikkate alması istenmiştir.7 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Nafia Nezareti’nden Dahiliye Nezaretine gönderilen 29 Haziran 1330 (12 Temmuz 1914) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tarihli yazıda, Trabzon’dan Erzurum’a bir demiryolu inşasının mümkün olup olmayacağı konusunda </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yakında bir teftiş heyetinin bölgeye gönderileceği, bu hattın Bayburt’tan geçip geçmeyeceğinin de </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">5 BOA. DH. İD. Dosya No: 4-1. Gömlek No: 19. Belge No: 1. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">6 BOA. DH. İD. Dosya No: 4-1. Gömlek No: 19. Belge No: 2. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">7 BOA, DH. İD. Dosya No: 209. Gömlek No: 8. Belge No: 3. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">21 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ancak bu şekilde anlaşılacağı ifade edilerek, bu konuda Bayburt ahalisine bilgi verilmesi ve sonucun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">beklenmesi istenmiştir.8 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Aynı günlerde, Gümüşhane Müftüsü Mehmed Efendi ve şehrin ileri gelenleri tarafından İdarei </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Umumiye-i Dahiliye Müdiriyeti’ne gönderilen bir telgrafta, yapılması düşünülen Trabzon-Erzurum </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">hattının Gümüşhene’den geçip geçmeyeceği sorulmuştur. Bu konuda Haziran 1914’te nezaretler arası </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yapılan yazışmalar sonucunda, belirtilen hattın güzergahını tespit için gönderilecek heyetin bu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">günlerde harekete geçeceği ifade edilmiş ve bu heyetin vereceği kararın beklenilmesi istenmiştir.9 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Gerçekten de, I. Dünya Savaşı öncesi hükümeti meşgul eden konulardan birisi de Erzurum- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon demiryolunun yapımı ve hattın güzergahıdır. Aslında bu konuda Meşrutiyet’in ilanından </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sonra harekete geçilmiş ve bölgeye bir fen heyeti gönderilerek güzergah konusunda bazı çalışmalar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yapılmıştır. Belirtildiği gibi, I. Dünya Savaşı’nın hemen öncesinde bu konu tekrar ele alınmış ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Haziran 1914’te bölgeye yeni bir heyet gönderilmesi kararlaştırılmıştır10. Fakat I. Dünya Savaşı’nın </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">çıkması bu hattın yapımı konusundaki çalışmaların rafa kaldırılmasına neden olmuştur. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Dönemin yazarlarından İbrahim Memduh, demiryolunun bölge için önemi konusunda 1917 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yılında şunları yazmıştır: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">“Trabzon, Kafkasya’daki Bakü-Batum hattının inşasından sonra, mamuriyetinden önemli bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kısmını kaybetmiştir. Aslen Türk olup İran’ın kuzeyinde yaşayan ve Türkçe ile Acemce arasında bir dil </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">konuşan Azerbaycan tacirleri, İstanbul, Rusya veya Avrupa’ya mal götürmek için Bayezit-Hınıs- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Erzurum-Bayburt yomlunu kullanmaktaydı. Bunların birçoğu, Trabzon’da ihtiyarı ikamet etmişlerdi. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Fakat Ruslar Bakü-Batum hattını inşa edince, bu yolun ve dolayıyla Trabzon’un önemi azalmıştır. Bu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yolun inşasından önce, yıllık 1.5 milyon liralık mal Trabzon’dan geçmekteydi. Bayburt-Erzurum </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">demiryolu hattının inşa edilmesi durumunda Kafkasya yolunun önemini kaybedeceği açıktır.”11 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">8 BOA, DH. İD. Dosya No: 209.Gömlek No: 8. Belge No: 2. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">9 BOA, DH. İD. Dosya No: 209. Gömlek No: 8. Belge No: 5. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">10 BOA, DH.İD. Dosya No:209. Gömlek No:8. Belge No:6. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">11 İbrahim Memduh, “Memleketimizde Şimendiferler”, Ticaret-i Umumiye Mecmuası, Cilt: 1, Sayı: 20, 29 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Teşrinisani 1333, s.314-315. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">22 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">BÖLÜM: 2 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon-Bayburt-Erzurum Hattına Dair Önemli Bir Kanun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Cumhuriyet’in ilk yıllarında, bölgenin demiryoluna kavuşturulması çabası kaldığı yerden </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">devam etmiş, bu kez Türkiye Büyük Millet Meclisi yoluyla teşebbüse geçilmiştir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Aslında bu yıllar, İran transitini tekrar Trabzon istikametine çekmek için oldukça müsaitti. Bu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">dönemde Kafkasya’da meydana gelen askeri ve siyasi karışıklıklar, Kafkasya demiryollarının İran </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">transiti için sağlamakta olduğu avantajları ortadan kaldırmıştı. Böylece Trabzon-Erzurum-Tebriz </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kervan yolu üzerindeki trafik yeniden artmış; özellikle halı denklerini taşıyan kervanlar, hemen her </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gün Tebriz’den Trabzon’a doğru hareket etmeye başlamışlardı.12 Aşağıda anlatılacağı üzere, Trabzon- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Erzurum demiryolunun yapımını isteyenler, artan bu ticaretin bölgede kalıcı olması için demiryoluna </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ihtiyaç olduğunu vurguluyorlardı. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Cumhuriyet’in ilanından sonra bu konuda atılan en önemli adım, “Trabzon-Erzurum </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Demiryollarıyla Trabzon Limanı Keşfiyât ve İhrâzâtının 1340 Senesi Zarfında İcrâsına Dâir Kânun”dur. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">10 Nisan 1924’te görüşülerek kabul edilen bu kanun, konumuz açısından önem arz etmektedir. Bölge </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">12 TBMM Zabıt Ceridesi, I/7, s.137. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">23 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">mebusları tarafından13 sunulan kanun teklifinin gerekçesinde, demiryolunun Bayburt için önemi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">hakkında önemli ifadeler vardır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">“Trabzon’dan Erzurum ve Erzincan’a gidecek olan demiryolunun güzergahı tam olarak belli </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olmamakla beraber, ne suretle olursa olsun Bayburt Ovası’ndaki Cincisi mevkiinden geçeceği </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">anlaşılmaktadır. Binaenaleyh Bayburt, demiryolunun üzerinde ve yakınında olacaktır. Bayburt böyle </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">muhtelif ovalardan gelen demiryol şubelerinin birleştiği noktada bulununca, bir ilahi hediye olarak </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">istenilen kudrette elektrik istihsal olunacak surette ortasından geçen Çoruh Suyu’na malik olduğu için; </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bütün ovalarda yetiştirilen pancarlar demiryoluyla Bayburt’a celp ve orada büyük bir şeker fabrikası </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tesis etmek gerektiği kendiliğinden tezahür eder… </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Doğu vilayetlerinde maadin gayet mebzuldür. Bunlar ancak demiryolu sayesinde işlenebilir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Gümüşhane’de simli kuruşun madeninin önemi isminden anlaşılır. Bayburt’ta bakır madeni önemlidir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Hasankale’de Ruslar mazot üreterek savaşta kullanmışlardı. Şimdi de bizim istifade etmemiz gayet </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tabiidir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Mamahatun’un kuzeyinde yolun deresi içinde maden adıyla bilinen bölgede petrol sızıntısı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">vardır. Yine Erzurum ve Hınıs arasındaki Katranlı Köyü yakınında, Bayburt’un güneydoğusunda Masat </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Deresi içinde Ortaçimagil Köyü’nde, Gümüşhane ve Bayburt arasındaki şosenin kuzeyinde petrol </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">vardır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Vilayat-ı Şarkiye’nin önemli bir kısmı ormandan mahrumdur ve yakacağı yoktur. Bilakis kışı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sürekli olup pek çok yakacağa muhtaçtır. Halbuki çeşitli mahallerinde oldukça iyi cinsten linyit kömür </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">madenleri vardır. Ezcümle Bayburt’un yakınında oldukça iyi bir linyit madeni vardır. Demiryolu mevcut </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olursa bu madenin üretimi bütün şehir ve kasabalara ve hatta demiryolu istasyonları yakınındaki </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">köylere sevk olunarak, oraların yakacak ihtiyaçları ve demiryoluna nakliyat temin edilmiş olur. Bu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">nakliyat senelik binlerce tona baliğ olur. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Mevzubahis demiryolları üzerinde gayet geniş ve mümbit ovalar vardır. Nakliyat temin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olunursa buralardan halen istihsal olunan hububatın birçok misli hububat alınabilir. Ve Trabzon, Rize, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Giresun vilayetlerini iaşe ettikten başka külliyetli ihracat da yapılabilir.14 Vilayat-ı Şarkiye’nin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">13 Kanun teklifi ve gerekçesinin altında Trabzon Mebusları Ahmed Muhtar, Süleyman Sırrı, Abdullah, Şefik ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Rahmi, Erzincan Mebusu Sabit, Ordu Mebusu Faik, Bayezit Mebusu Şefik, Niğde Mebusu Hazım, Gümüşhane </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Mebusu Veysel Rıza, Erzurum Mebusları Münir Hüsrev ve Rüşdü, Diyarbakır Mebusu Şeref, Giresun Mebusu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Hakkı Tarık, İzmir Mebusu Osmanzade Ahmed Hamdi, Mersin Mebusu Besim ve Dersim Mebusu Feridun Fikri </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Beylerin ismi vardır. TBMM Zabıt Ceridesi, II/8-1, s.541 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">14 II. Meşrutiyet döneminde Doğu Anadolu demiryollarının yapılması için büyük çaba sarf eden Erzurum </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Mebusu Karakin Pastırmacıyan, yapılacak demiryoluyla Erzurum’dan Trabzon’a yapılacak zahire nakliyatından </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yıllık 800.000 Frank (34,780 lira) gelir elde edilebileceğini, bunun da tek başına bile, demiryolunun ekonomik </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">24 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">aralarında meyve nakliyatı da çoktur. Oraların bu nakliyatını bizzat görmemiş olanlar, hakikaten </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">miktarını tahmin edemezler. Bu da demiryolu için bir nakliyat kaynağıdır.15 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Yukarıda bahsedilen nakliyat kaynakları, kamilen mahal mahsulatına ait olup, oraların </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ihtiyaçları için gerek diğer bölgelerden gerek hariçten gelip Trabzon Limanı vasıtasıyla yapılacak olan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ithalat da pek mühim bir yekuna ulaşır ki, bunun da demiryolunun nakil kaynaklarına ilavesi tabiidir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon limanı ve mevzubahis olan demiryolu İran ithalat ve ihracatını elde ederek bunu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">temin ederse, demiryolu için bu nakliyat kafi bir sermaye olabilir. Çünkü İran’ın muamelatı en kesif </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olan kuzey kısmının bütün nakliyatı bu yolla olacaktır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Yukarıda belirtilen nakliyat ve gelir kaynakları mevcut veya demiryolunun vücuduyla derhal </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ihdas olunacak şeyler olup, bölgede demiryolunun temin edeceği imkan ve kolaylık sayesinde yeniden </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ve tedricen tesis edilecek diğer sanayi zikredilmemiştir. Kireç taşı ve onun yakacağı bu cümledendir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Mesela Bayburt’ta Çoruh Nehri’nden elektrik kuvveti temin olunarak büyük bir kireç imalathanesi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">vücuda getirileceği pek tabiidir. Erzurum’da mühim ve asri cihazlarla mücehhez bir tabakhane ihdası </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">elbette pek muvafıktır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Zaten kışı uzun ve sürekli olan şark vilayetlerinin merkezlerinde münasip sanat ve sanat </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">müesseseleri ihdasıyla ahalinin kış zamanında çalışması ve bu şekilde zaten mahdut olan nüfusun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bütün kuvvetinden istifade edilmesi zaruridir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">İşte arz olunan milli sanayinin kurulması ve bölge halkının refahı ancak ve ancak Trabzon </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Limanı ile Trabzon-Erzurum ve devamı demiryollarının vücuduna bağlıdır. Binaenaleyh zaman </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">geçirilmeksizin liman ve demiryollarının tesisine başlanmalıdır.”16 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">TBMM’de görüşülen ve mebuslar tarafından memnuniyetle karşılanan kanun teklifi, aynı gün </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kabul edilmiştir. Kanunun birinci maddesi aynen şöyledir: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">“Hükümetçe 1341 (1925) senesinde inşaata mübaşeret edilmek üzere 1340 senesinde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon’dan Erzurum’a bir demiryol ile bu demiryolun Erzincan’a suret-i iltisakını tayin ve maadin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bir yatırım haline getireceğini belirtmiştir. Karakin Pastırmacıyan, Anadolu-i Şarki Şimendifer Meselesi, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Dersaadet, 1328, s.31-32. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">15 Konuyla ilgili olarak akla ilk gelen meyve Gümüşhane elmalarıdır. Gümüşhane elmacılığının demiryolu hattı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ile ilişki hakkında Ahmed Halil tarafından 1925’te yazılan “Gümüşhane Elmaları ve Elmacılık” isimli yazı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">oldukça önemlidir. Ahmed Halil bu yazısında, Trabzon-Erzurum hattının Gümüşhane elmacılığı için çok önemli </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olduğunu, bu hattın yapılması durumunda bütün Anadolu halkının bu elmaların kimyevi ve gıdai özelliklerinden </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">istifade edebileceğini, hatta İstanbul ve Erzurum vasıtasıyla bu elmaların Avrupa ve İran’a ihraç edilebileceğini </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">belirtmiştir. Ahmed Halil, “Gümüşhane Elmaları ve Elmacılık”, Meslek Gazetesi, Sayı: 28, 23 Haziran 1925, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">s.10-11. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">16 TBMM Zabıt Ceridesi, II/8-1, s.538-541 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">25 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sahasından geçmek şartıyla, güzergahın istikamet-i umumiyesiyle nıkat-ı mücbiresini tespit edecek </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">istikşafat icra edilir.”17 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">BÖLÜM: 3 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Demiryolu Güzergahı Konusunda Yaşanan Tartışma </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Kanunu çıkmasından hemen sonra demiryolunun güzergahını tespit için Trabzon Mebusu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Muhtar Bey ile Mühendis Mektebi Müdürü ve muallimlerinden Nuri ve Mustafa Beyler Temmuz </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">1924’te bölgeye geldi.18 Öncelikle Kalanema yoluyla Ardasa’ya ulaşan yol üzerinde incelemede </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bulunmak üzere 19 Temmuz’da Trabzon’dan ayrılan heyet, bu yoldan hayvanlarla dört günde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Ardasa’ya ulaştıktan sonra, oradan şoseyi takiben tekrar Trabzon’a dönmeyi planlamıştı. Muhtar Bey, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">daha sonra Sürmene yolunu ve başka güzergahları da incelemeyip güzergah konusunda kesin bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">karar verileceğini İstikbal Gazetesi muhabirine bildirmişti.19 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Muhtar Bey incelemelerini yaptıktan sonra, 25 Temmuz’da Trabzon belediye dairesinde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">belediye heyeti, Ticaret Odası temsilcileri, vilayet idare meclisi ve encümen üyelerinin katıldığı bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">toplantıda konu hakkında bilgi verdi. Toplantıya Trabzon Valisi ve bazı mebuslar da katılmıştı. Muhtar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bey konuşmasının başında, bu demiryolunun yapımından, ancak Vilayat-ı Şarkiye’nin yok sayılması </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">durumunda vazgeçilebileceğini, bunun da mümkün olmadığını belirterek, yolun yapılıp yapılmayacağı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">konusunda devam etmekte olan şüpheleri gidermek istedi. Hatta biraz daha ileri gederek, bu hattın </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">İran ticaretini çekebilmesi için mutlaka çift hat olarak yapılması gerektiğini belirtti.20 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Demiryolu ve limanla ilgili kanun kabul edilmiş olmasına rağmen, bu kanunun uygulanıp </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">uygulanmayacağı ve hattın nasıl inşa edileceği sorusu hala akıllardaydı. Bazı çevreler, bu hattın dar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olarak yapılması gerektiğini, böylece inşa masrafının azalacağını söylüyorlardı. Buna mukabil Muhtar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bey, Trabzon-Erzurum arasında dar hattın hiçbir menfaat getirmeyeceğini; bu konuda Vilayat-ı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Şarkiye mebuslarının ve halkının kendileriyle birlikte hareket ettiklerini belirtti. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Muhtar Bey, endişeleri giderici bu açıklamalardan sonra, hattın güzergahı ve hinterlandı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">hakkında bazı bilgiler verdi. Belki de asıl sorun bu noktada düğümleniyordu. Çünkü, eskiden beri </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">17 Bu kanun ve meclis görüşmeleri hakkında daha ayrıntılı bilgi için bkz: Murat Küçükuğurlu, “Trabzon- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Erzurum Demiryoluna dair Unutulan Bir Kanun”, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">18 Varlık, 21 Temmuz 1340. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">19 İstikbal, 19 Temmuz 1340. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">20 İstikbal, 26 Temmuz 1340. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">26 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tartışılan hattın hangi merkezlerden geçeceği ve hangi limandan sahile bağlanacağı konusu,21 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon-Erzurum demiryolu kanunun çıkmasından sonra daha farklı boyutlarıyla tekrar gündeme </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">geldi. 1924’te demiryolunun Erzurum’dan başlayıp Trabzon Limanı’na ineceği artık kanunlaşmıştı. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Fakat hattın hangi güzergahı takip edeceği ve hangi merkezlere uğrayacağı, eskisinden daha yoğun bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">şekilde tartışılmaya başlandı. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Muhtar Bey, 25 Temmuz’da Trabzon Belediyesi’nde yaptığı konuşmada; Trabzon gibi 60 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">milyon liralık bir servet taşıyan bir şehrin şimendifer merkezi olmasının pek tabi olduğunu, Suşehri, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Şiran mıntıkasının da Trabzon hinterlandına dahil olduğunu, bütün doğu havalisini arkasına alan bu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">vilayetin geleceğinin pek parlak bulunduğunu, İran’dan gelen transit yolunun iskelesinin de bu şehir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olduğunu ifade etti. Konuşmasının sonuna doğru Muhtar Bey demiryolu güzergahını tayin için </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">mühendislerle birlikte Erzurum’a gideceklerini, geri dönüşte Sürmene üzerinden Trabzon’a </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ineceklerini söyledi.22 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Temmuz sonunda Trabzon’dan ayrılan Muhtar Bey ve yanındakiler, Erzurum ve civarında </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gerekli incelemeleri yaptıktan sonra 17 Ağustos’ta Trabzon’a döndü. Heyet Erzurum dönüşünde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburt-Sürmene yolunu kullanmış, böylece en sona bırakılan bu güzergah da tetkik edilerek </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">incelemeler tamamlanmıştı. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Yapılan keşiflerden sonra Muhtar Bey, Trabzon-Erzurum güzergâhı için en son tetkik ettikleri </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburt-Sürmene yolunun en münasip güzergâh olduğunu, bu yolun diğer yollara tercih edilecek </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">özellikleri bulunduğunu belirtmişti. Yanbolu Deresi’nin beri tarafında Trabzon-Sürmene şosesine inen </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon-Sürmene-Bayburt-Erzurum güzergâhı birçok açıdan tercih edilebilirdi. Bu arada Yenigün </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Gazetesi, Muhtar Bey’in Trabzon’dan ayrılmasından hemen sonra yaptığı haberde; keşif heyetinin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Erzurum’dan geri dönüşünde Harşit Yoluyla gelip bu yolu tetkik edeceğini ve mütehassısların fikrine </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">nazaran Trabzon-Erzurum hattının terk edilerek Erzurum-Tirebolu hattının tercih edileceğini </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">belirtmişti. Anlaşıldığı kadarıyla kabul edilmiş olan kanuna rağmen, bazı çevreler Erzurum-Trabzon </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">hattı yerine Erzurum-Tirebolu hattının yapılması gerektiğini öne sürüyorlardı.23 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bu söylentilerin İstikbal Gazetesi muhabiri tarafından kendisine sorulması üzerine Muhtar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bey, bu konuda bir bilgisi olmadığını, esasen bu seyahati esnasında Ankara ile hiçbir görüşme </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yapmadığını ve Erzurum’dan dönüşte Sürmene yoluyla gelerek bu yolu tetkik etmelerinin Yenigün </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">21 1923’te bu konuda ortaya atılan teklifler hakkında yukarıda bilgi verilmiştir. Aslında yapılacak demiryolunun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">hangi limana ulaşacağı konusu 1870’lerden itibaren gündemi meşgul etmiş ve Trabzon Limanı aleyhine birtakım </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">projeler dahi hazırlanmıştı. Bu konuda bkz: BOA, DH, İD, Dosya No: 4-1, Gömlek No: 19; Mears, “Economic </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Position of Ports in the Trebizond Vilayet”, p.3; Selahattin Tozlu, Trabzon-Erzurum-Bayezit Yolu (1850-1900), </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erzurum, 1997, s.123. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">22 İstikbal, 26 Temmuz 1340. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">23 Bu konuda bkz; İstikbal, 18 Ağustos 1340. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">27 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Gazetesi’ni zaten tekzip ettiğini belirtmişti. Muhtar Bey Harşit yolu hakkında da birkaç kelime </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">söyleyerek, bu yolun daha önceden tetkik edildiğini, hatta metre ile ölçüldüğünü ve hakkında raporlar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">hazırlandığını belirterek, Sürmeye yoluna tercih edilecek hiçbir güzergah olmadığını salahiyetli bir ağız </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olarak kesin bir dille ifade etti. Muhtar Bey bu tespitini tamamen bir fen adamı gözüyle yaptığını, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon Mebusu olarak konuşunca da Sürmene yolunun daha şayan-ı tercih bir hale geldiğini ilave </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">etti. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Muhtar Bey’in güzergah konusundaki tespitlerini okuyucularına duyuran İstikbal Gazetesi, bu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">konuda yanlış bilgi veren Yenigün Gazetesi’nin başmuharririnin Trabzon mebuslarından Hamdi Bey </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olmasının dikkat çekici olduğunu belirtmiş; Yenigün’ün bu haberini Trabzon’a suikast olarak </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">duyurmuş ve kınamıştır.24 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">İstikbal Gazetesi, güzergah konusunda artan tartışmalara son noktayı koymak için, 21 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Ağustos 1924 tarihli nüshasında şu manşeti kullanmıştır: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">“Trabzon-Karadere-Bayburt-Erzurum Hattı ve Trabzon Limanı sahilden dahile Giden bütün </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">güzergahlardan ve Karadeniz sahilinde Sinop’tan sonra bütün liman mevkilerinden fennen en elverişli </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ve en şayan-ı tercih olan hat ve limandır” </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bu manşet güzergah konusunda incelemelerini tamamlayan heyetin başkanı olan Muhtar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bey’in İstikbal Gazetesi’ne verdiği önemli bilgiler ışığında hazırlanmış ve başlığın altında Muhtar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bey’in beyanatı okuyucuyla buluşturulmuştu. Temmuz-Ağustos 1924’te yapılan keşif faaliyetlerinin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">muhtasar bir raporu olan bu beyanatta, özetle şu bilgiler verilmekteydi:25 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon-Erzurum arasındaki Güzergahlar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon’un dahile bağlanması için inşası kararlaştırılan şimendifer güzergahının geçmesi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">imkanı bulunan bütün hatlar tetkik edilmiştir. Evvela Erik/Arabın Belinden (?) geçerek Zigana </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">üzerinden aşacak her güzergah incelenmiştir. Buradan geçen güzergah, Harşit Vadisi’ne inerek Harşit- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Ardasa-Gümüşhane yoluyla Bayburt’a ulaşmaktadır. Keza Zigana üzerinden aşması ihtimali olan her </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">güzergah Gümüşhane’den geçmektedir. Bu güzergahlara nazaran Karadere-Sürmene üzerinden </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon’a gelen güzergah diğerlerine hiç kıyas kabul etmeyecek fenni şartlara sahiptir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Karadere Güzergahı Neden Tercih Edilmelidir? </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">24 İstikbal, 18 Ağustos 1340; Yukarıda verilen bilgiler, Trabzon mebuslarının dahi güzergahın Trabzon </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Limanı’nda sona ermesi konusunda fikir birliği sağlayamadıklarını göstermektedir. Trabzon Mebusları </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">arasındaki fikir ayrılığı, TBMM’de yapılan bazı görüşmelerde de ortaya çıkmaktaydı. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">25 Muhtar Bey’in Nafia Vekaleti’ne sunacağı raporun temelini oluşturan bu önemli açıklamanın tam metni için </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bkz: İstikbal, 21 Ağustos 1340. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">28 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburt’tan Trabzon’a inecek güzergah tetkik edildiğinde; Bayburt’tan Karadere’nin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">nihayetini teşkil eden yükseltinin boyun noktasına gelmek için kat edilecek yol, Gümüşhane ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburt arasındaki Vavuk beline nispetle hem kısadır; hem daha fenni olup inşaatı daha kolaydır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Yalnız Vavuk belinde yapılacak tünel küçük olmasına karşı, Karadere’nin nihayetindeki boyun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">noktasında açılacak tünel iki buçuk kilometre uzunluğunda olmalıdır. Bu tüneller bir kenara </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bırakılırsa; Harşit Vadisi’ne düşen güzergah herhangi istikamette olursa olsun, Trabzon’a gelmek için </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tekrar yüksek dağları aşmak zorundadır. Bu hal gösteriyor ki Karadere yoluyla gelen güzergah </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">diğerlerine nisbet kabul etmeyecek derecede üstündür. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Sonuç olarak, hangi güzergah takip edilirse edilsin, demiryolu inşasının zor olduğu bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bölgede, Karadere yönünden geçen güzergahın çıkaracağı sıkıntı nispeten azdır. Uzunluğu daha kısa </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olan bu yol, beyhude inip çıkmak gerektiren aksi meyillere sahip değildir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Erzurum’u Sahile Bağlayacak En Kısa Hat </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bahsedilen Karadere yolu Erzurum ve Bayburt’u sahile bağlama hususunda en kısa yoldur. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">İleride bu hat İran transitine hizmet edecek bir hat olacağı cihetle diğer memleketlerde mevcut nakil </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">vasıtalarına karşı fenni, mesafesi kısa, tercih hakkını haiz mertebede olmalıdır ki bütün İran transitinin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">mahreci Türkiye’nin elinde bulunsun. Bunun için mesafenin kısalığı ve profilinin iyi olması </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gerekmektedir. Bu şartları en iyi şekilde taşıyan hat da Erzurum-Bayburt-Karadere yoluyla Trabzon’a </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ulaşan hattır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Kesin Olarak Tespit Edilen Hat: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Temmuz-Ağustos 1924’teki keşifler sonucunda tespit edilen güzergah; Trabzon’dan itibaren </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sahili takiben Yanbolu Deresi’ne ve oradan Karadere’nin sol cenah yamaçlarına çıkıp Aho, Os, Zimla </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">köylerinin ortasından geçmek üzere Kalanima ve Yağmur derelerinin içerisinden dolaşarak </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Karadere’nin Ayamam mevkiine ve oradan derenin sahillerini takiben Çimen Yayla eteğinde tünel </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">methaline ulaşacak ve tüneli Bayburt cihetinde mezra üstünde çıkarak Hart Ovasından geçip </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburt’a inecektir.26 Kop Dağı’nda yapılacak ikinci büyük bir tünelden sonra Aşkale yoluyla </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Erzurum’a ulaşacaktır.27 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Mühendis Muhtar Bey ve heyeti tarafından Ağustos 1924’te sonlandırılan keşifler, Erzurum- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bayburt-Karadere-Trabzon güzergahının, demiryolu inşası bakımından en uygun güzergah olduğunu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">26 Metinde ismi geçen Karadere, günümüzde Trabzon’un Araklı İlçesi’nde bulunmaktadır. Hart ise Bayburt’un </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Aydıntepe İlçesi’ndedir. Yani belirtilen güzergah, Araklı İlçesi’nden geçerek Bayburt’un Aydıntepe İlçesi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">vasıtasıyla Bayburt’a ulaşmaktadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">27 Muhtar Bey ve heyetinin 1924’te tespit ettiği güzergâhta yapılması planlanan iki tünel de bugün bile bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ihtiyaç olarak ortaya atılmakla birlikte, hala yapılmamıştır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">29 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kesin bir dille ifade etmekteydi.28 Aslında Doğu Anadolu’dan Karadeniz sahillerine inen en kısa ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">uygun güzergahın burası olduğu eskiden beri bilinen ve dillendirilen bir şeydi. Bölgeyi tanıyan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">resmi/sivil, yabancı/yerli birçok uzman 1924 öncesinde bu hususu birçok kez dile getirmişti.29 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon-Erzurum demiryolu kanununun çıkmasından sonra güzergâh konusunu dile </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">getiren isimlerden birisi Ahmed Halil idi. Ahmed Halil, Trabzon-Erzurum hattıyla ilgili </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yazdığı bir makalesinde, Tirebolu hattından hiç bahsetmeden şunları söylemekteydi: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">“…Karadeniz ile Erzurum arasında üç tarik üzerinden yol açılabilir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">1. Trabzon-Gümüşhane-Bayburt-Erzurum: Dört mühim merkeze uğraması bakımından </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ehemmiyetli olmasına rağmen, aradaki dağ silsileleri tabi birer mania arz ediyor. Aynı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">zamanda büyük bir masraf gerektirmektedir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">2. Of-Bayburt-Erzurum: Görüştüğüm alakadarlar, Karadeniz ile Erzurum arasındaki </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">münâsebât-ı ticâriye için Of’un çok müsâit olduğunu söylüyorlar. Her ne kadar Trabzon, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Karadeniz limanı olarak meşhur olmuş ise de, bu şöhreti biraz da kuru laftan ibarettir. Zira </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">evvelâ tabiî bir liman kâbiliyetine mâlik değildir. Vapurlar sâkin zamanlarda bile yarım saat </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">uzakta duruyor. Sâniyen medenî bir limandan mahrumdur. Sandal nakliyâtı vapur ile sâhil </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">arasında müthiş, tahammülü gayri kâbil zahmetler veriyor. Halbuki Of, tabi bir kâbiliyeti hâiz </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">pekala medenî bir liman olabilir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Aynı zamanda tabiî avârız bu hat üzerinde hemen hemen yok gibidir. Yol, müstakim </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bir hat halinde olacaktır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">3. Of-Erzurum: Bu doğrudan doğruya Erzurum’a geliyor. Maahaza Bayburt’a </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">uğramayan bir Karadeniz-Erzurum hattı ehemmiyetinden bir parça kaybeder...”30 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">BÖLÜM: 4 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Cumhuriyet’in İlk Yıllarındaki Durum </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">1924 yılı Nisan ayında Trabzon-Erzurum demiryolu kanununun kabul edilmesi ve hemen </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ardından güzergah tespitine girişilmesi, bölge halkını son derece heyecanlandırmıştı. Bununla birlikte, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yukarıda görüldüğü üzere, güzergah tespiti konusunda kafalar karışıktı. Bölge halkı ve mebusları </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">güzergah meselesini tartışa dursun, hükümetin bu demiryoluna para harcamaya pek niyeti yoktu. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">28 Varlık, 28 Ağustos 1340. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">29 Bu konuda birkaç örnek için bkz: BOA, DH, İD, Dosya No: 25, Gömlek No: 11 (Erzurum Valisi Mehmed </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Emin Bey’in 27 Şubat 1328 (12 Mart 1913) tarihli raporu); Forreign Office, Annual Series, No: 1346, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Diplomatic and Consular Reports on Trade and Finance, Turkey, Report for the Year 1893 on the Trade of the </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Consular District of Trebizond, London, 1894, p.7; İhsan Abidin, Anadolu Ziraat ve Yetiştirme Vaziyeti, I, s.287. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">30 Ahmed Halil, “Erzurum-Trabzon Hattı”, Meslek, Sayı 25, 2 Haziran 1925, s.6. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">30 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Nitekim bu kanunun çıkmasından bir müddet önce, doğu vilayetleri ile sahil arasındaki demiryolunu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Chester’e yaptırtmak için, Amerikalılarla bazı pazarlıklar yapılmıştı. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon’da çıkmakta olan İstikbâl Gazetesinin 19 Şubat 1923 tarihli haberine göre; Chester </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Projesi’nde Trabzon-Erzurum hattı mevcut değildi. Yalnız Aşkale’den bir hat ayrılarak Tirebolu’ya </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">inecekti. Böylece Trabzon hattı Nafia Vekâleti tarafından ihmâl edilmiş ve Chester’in arzusu üzerine </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">hattın Tirebolu’dan geçmesine rıza gösterilmişti. Chester’in bunu istemesindeki sebep ise o havalideki </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">madenleri elde etmekti.31 Aynı günlerde bazı milletvekilleri tarafından TBMM’ye sunulan takrirler, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon-Erzurum hattının sadece Chester tarafından değil, başkaları tarafından da istenmediğini </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ortaya koymaktaydı.32 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">1923’te Chester Projesi ile ilgili görüşmeler devam ederken, Nafia Vekâleti, Orta Anadolu’dan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Erzurum’a, buradan da Bayezit’e kadar geniş hatlar yaptırmak ve bu hat üzerinden Trabzon’a bir şube </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">indirmek için, şirkete birtakım teklifler götürdü. Konu hakkında derin bir bilgi birikimi olan mühendis </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Muhtar Bey’in 8 Nisan 1923 tarihli oturumda milletvekillerine yaptığı izahat, bu konuda belki de en </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">açıklayıcı olanıdır. Muhtar Bey, Erzurum, Trabzon ve Bayezit hatları konusunda Chester grubu ile </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yapılan pazarlıklar hakkında şu bilgileri vermektedir: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">“ ...iki ihtiyarî hattı, Vilâyat-ı Şarkiye’nin bihakkın talebi üzerine –ki zaten iktisaden de zaruri </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">idi- Erzurum-Bayezit hatlarını mecburi hutut içerisine dahil ettik... Trabzon hattının hakkı hıyarını 3 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">seneden 2 seneye indirdik. Sonra Samsun-Sivas, Ankara-Sivas hatları müstesna olmak üzere diğer </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">hatları şirketin kabul edip etmeyeceğine dair hakkı hıyarını kâmilen iki seneye indirdik. Yani iki sene </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">zarfında umum hatları ya kabul eder ya da reddeder. Projeyi o hale getirdik. Sonra Trabzon hattını bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">seneye indirdik... Mukavele kesbi katiyet ettiği tarihten bir sene zarfında ihzar edip Nafia Vekâleti’ne </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">31 İstikbâl, 19 Şubat 1339. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">32 Trabzon-Erzurum hattının II. Meşrutiyet ve Cumhuriyet’in ilk yıllarında gerçekleşmemesinin sebeplerinden </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">birisi olarak değerlendirebileceğimiz bu husus, konumuz açısından önemlidir. Bazı milletvekillerinin Trabzon- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Erzurum güzergâhından değil de, kendi seçim bölgelerinden geçmesini istemeleri, kafa karıştırıcı bir durum </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olarak ortaya çıkmıştır. Örneğin Erzincan Milletvekili Hüseyin Bey, Şubat 1923’te Erzincan-Trabzon hattının </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Chester Projesi’ne dahil edilmesini talep etmişti. TBMMZC, I/27, s.133; Karahisarı Şarki Milletvekili Ali Sururi Bey </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ise, 8 Nisan 1923’te Chester mukavelesinde söz konusu olan Sivas-Erzurum hattının Çaltı yönünden değil de, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Sivas-Zara-Suşehri-Refahiye-Erzincan’dan geçirilmesini teklif etmişti. Zara ve Suşehri’nin zahire kaynağı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olduğunu, teklif ettiği güzergâh üzerinde çeşitli maden yatakları bulunduğunu, hatta Doğu Anadolu’dan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Karadeniz sahillerine inen en kısa ve uygun yolun Giresun İskelesi olması dolayısıyla, teklifinin kabul edilmesi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">durumunda Suşehri’nden ayrılacak bir kolun Giresun’a uzatılabileceğini belirtmişti. Fakat bu takrirler pek </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">dikkate alınmadı. TBMMZC, I/27, s.513. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">31 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">verecektir ve ondan sonra inşası müddetini de 4 sene yaptık. Malum Trabzon hattı müşkil bir hat </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olduğu için ondan daha az müddette yaptıramazdık...33 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Muhtar Bey’in verdiği bilgiler, hükûmetin Erzurum, Trabzon ve Bayezit hatlarını Chester </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">imtiyazına dahil etmek ve bu hatları en kısa zamanda yaptırmak için gösterdiği iyi niyetli çabaları </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gözler önüne sermekteydi. Fakat aynı oturumda Chester projesiyle ilgili yapılan diğer bazı açıklamalar, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Nisan 1923 itibarıyla Samsun-Sivas hattı dışarıda tutularak, diğer hatların tam olarak nereden </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">geçeceğinin ve özellikle Doğu Anadolu’da hattın nereye kadar ve nasıl gideceğinin kesin olarak </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">belirlenmediğini göstermekteydi. Bu konuda incelemeler ve görüşmeler hâlâ devam ediyordu. Fakat </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">çok geçmeden Chester imtiyazı görüşmelerinin sonuçsuz kalması ve ardından çıkarılan demiryolu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kanunun uygulanmaması, Bölge halkını son derece rahatsız etti. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bütün bu olumsuzluklara rağmen, sonraki yıllarda Trabzon-Erzurum demiryoluna yabancı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">şirketlerin talip olduğuna dair bazı işaretler vardır. O dönemde bölgeyi yakından tanıyan ve tanıtan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">isimlerden birisi olan Erzurumlu Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu (Ahmed Halil) konu hakkındaki bilgileri ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kendi görüşünü okuyucuyla şöyle paylaşmaktadır: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">“İstanbul gazeteleri bir ecnebi şirketin bu hattı yapma imtiyâzını almaya çalıştığını </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yazıyorlar. Öyle düşünüyorum ki Şarkî Anadolu tüccarı arasında yapılacak milli bir şirket, bu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yolu mükemmelen yapacaktır. Nitekim Nemlizâdenin şâyân-ı şükrân teşebbüsü, böyle bir işin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">muvaffakiyetine bir numûnedir. Trabzon ve Erzurum’da kendileriyle müdâvele-i efkâr ettiğim </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">birçok münevver tüccârın verdiği teminâttan kuvvet alarak diyeceğim ki; sadece Trabzon, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Gümüşhane, Bayburt, Erzurum erbâb-ı ticâreti arasında vücûda getirilecek iktisadî bir birlik, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bunun için kâfidir. Hatta zannedersem Bayburt ve Trabzon tüccârları böyle bir tasavvur </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">taşıyorlar… Sonra Rusların Trabzon’da ve Erzurum’da bu iki şehir arasındaki muhtelif </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">noktalarda bıraktıkları şimendifer malzemesi, her ne kadar bir kısm-ı mühimmi harap olmuş </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ise de, bu hali teshil eyleyecektir... İster beynelmilel ister muhtelit bir sermaye ile olsun, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">mutlaka Erzurum-Trabzon hattının inşâsı zarûridir.”34 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon’u iç bölgelere bağlayacak bir demiryolu hattı yapılması, bir kez de Başvekil İsmet </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">İnönü’nün 1935’teki bölge ziyareti sırasında gündeme geldi. İnönü, meşhur doğu seyahati sırasında </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">konuyla ilgili olarak bazı öneriler ortaya atmıştı. İnönü’ye göre; Gümüşhane vasıtasıyla Trabzon ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Erzurum’u birbirine bağlayan transit yolu iyi ve kullanışlı olmakla birlikte güzergâh üzerindeki Zigana </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ve Kop geçitleri her zaman çığ ve heyelan tehlikesine maruz kalmaktaydı. Bu yonun kışın kapanmasını </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">33 TBMMZC, I/27, s.505. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">34 Ahmed Halil, “Erzurum-Trabzon Hattı”, s.6 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">32 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">engellemek mümkün değildi. Bunun için Sürmene’den Karadere boyunca Bayburt’a ve oradan Kop’u </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">dolaşarak Tercan Ovası’na inen bir güzergâh, istikbalde her müşkülü halletmeye müsaitti. Böylece </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Zigana ve Kop geçitlerinden kurtulmak mümkün olacaktı. Bu güzergâhı şimdilik tesviye olarak açmak </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ve keşifler yaptırmak yeterliydi. İki yıl içinde bu güzergâhta şose yol yapıldıktan sonra, ileride bu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">güzergâha dar tren hattı döşemek de mümkün olacaktı. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Yukarıda anlatılanlar, temenni ve söylemden öteye gidemedi ve bölge demiryolundan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">mahrum kaldı. Trabzon-Erzurum demiryolunun yapılamamasının en ağır sonuçları, 1939’da Ankara </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">demiryolunun Erzurum’a ulaşmasından sonra ortaya çıktı. Trabzon Vilayeti’nin Dahiliye ve İktisat </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Vekaletlerine gönderdiği 11 Mayıs 1939 tarihli yazıda da belirtildiği üzere, bu demiryolunun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yapılması, Erzurum ve çevresinin Bayburt, Gümüşhane ve Trabzon’la iktisadi ilişkisini olumsuz yönde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">etkiledi. Bu dönemde, tarihi transit yolu/karayolu ciddi bir şekilde yeniden yapılmakla beraber, İran </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">transitini bölgeye çekmeye yetmedi. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">33 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">EK:2 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">UDH BAKANLIĞI 2023 DEMİRYOLLARI HARİTASI </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> <img src="/images/upload/A1(4).jpg" width="503" height="842" alt="" /></span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">34 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">EK:3 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">TRABZON-ERZİNCAN </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">YÜKSEK HIZLI TREN </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">GÜZERGÂH ALTERNATİFLERİ </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">CİLT 1: RAPOR </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Prof.Dr. Fazıl ÇELİK </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">KTÜ Ulaştırma Anabilim Dalı Başkanı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">(0536 640 51 44) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">“Trabzon’umuzu, az zamanda, dahile </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">şimendiferle raptolunmuş, güzel rıhtım ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">limanla teçhiz edilmiş görmek; nuhbe-i amalimdir.” </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">M.Kemal ATATÜRK </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">35 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Giriş </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon, demiryolu ulaştırmasının Anadolu’da devreye girdiği 1860’lardan beri demiryolu bekliyor… </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Önemli demiryolları inşa ettiren Osmanlı’nın öncelikli projelerinden biri de; Trabzon’u demiryoluna </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kavuşturmaktı. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Ruslar, Trabzon’u işgal eder etmez, Hamsiköy’e kadar demiryolu raylarını döşemişti bile. Biz ise o </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">rayları bahçelerin çit yapımında ve eski evlerin ahşap döşemelerini yenilemede kullanmışız! Ne acıdır </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ki işgalci imar etmiş ama biz talan etmişiz(!). Halkımız arasında, “I” profiline “ray demiri” denmesi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">buradan gelir… </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Atatürk, “Demir ağlarla örmek Anayurdu dört baştan” sloganıyla demiryolu yatırımlarına çok büyük </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bir ağırlık vermişti. Önemli projeleri arasında Trabzon da vardı ve Cumhuriyetin ilk yıllarında bu yönde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bir kanun da çıkartmıştı. Ancak, ne yazık ki, kısacık ömrü vefa etmedi. Trabzon’u demiryoluna </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kavuşturma hayali bir vasiyet olarak bize intikal etti. Geç de olsa bugün bu vasiyetin yerine getirilmesi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">için uğraş veriyoruz. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bugünkü demiryolu ağımızın, ana hat olarak yaklaşık yarısı Türkiye Cumhuriyeti’ne Osmanlı’dan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">intikal etti (3803km). Diğer yarısı ise Atatürk döneminde yapıldı (3207 km). Atatürk’ten sonra </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yapılanlar ise kayda değer bile değil: 1940-50 arasında 371 km, 1950-60 arasında 448 km demiryolu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yapılmış… </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Halil Rıfat Paşa’nın; “Gidemediğin yer senin değildir!” vecizesi sloganlaştırılarak, “Tekerlek dönsün </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yeter!” felsefesiyle 1950’lerde başlatılan büyük karayolu yapım hamlesiyle karayolu taşımacılığı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">giderek öne çıkarken ihmal edilen demiryolunun (ve de denizyolunun) taşımacılıktaki payı giderek </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">azalmıştır: 1950’de demiryollarımızın taşımacılıktaki payı yükte %55 iken bugün %4’e, yolcuda %42 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">iken bugün %2’ye kadar düşmüştür. 1950’de karayolunun payı yükte %17 iken bugün %92’ye, yolcuda </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">%50 iken bugün %95’e çıkmıştır. Yani, Ulaştırma Bakanı Sayın Binali Yıldırım’ın deyimiyle; “Bilim ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">akıl göz ardı edilerek, ülkemiz ulaşımı tek sistemli hale dönüştürüldü!” Oysa bizim gibi deniz </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ülkelerinde, bilimsel olarak olması gereken; karayolu, demiryolu ve denizyolunun paylarının yaklaşık </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">1/3 oranında birbirine yakın olmasıdır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Geçmişte olduğu gibi günümüzde de dünya ticaretinin %90’i denizyoluyla yapılıyor. Denizyolundan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sonra tercih; demiryoludur. Zira büyük kütle taşımacılığı yapan demiryolunda nakliye bedeli; </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">36 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">karayoluna göre yarı yarıya daha azdır: Taşıma maliyeti; denizyolunda 1 iken, demiryolunda 3.5, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">karayolunda 7, havayolunda 22’dir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Üçü bir arada kümelenmiş bulunun Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının ortasında Türkiye yer </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">almaktadır. Burada, Türkiye’yi son derecede stratejik ve önemli bir konuma getiren unsur; bu üç kıta </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">arasında iç denizlerin olması ve bu iç denizlerin en doğusunda Türkiye’nin bulunması olup sözü edilen </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">iç denizlerin Tuna, Cebeli Tarık ve Süveyş geçişleriyle bütün okyanuslara açılmış olmasıdır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bu kadar önemli, avantajlı ve stratejik bir konuma sahip olan Türkiye, ne yazık ki, bu nimete sırtını </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">dönmüş durumdadır. 8333 km kıyısı bulunan ülkemizin suyolu taşımacılığındaki payı sadece %4 (yük). </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Sahip olduğumuz büyük avantaja rağmen uluslararası suyolu nakliyatında da yok gibiyiz. İhracat ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ithalatımızı %90 denizyoluyla yapıyoruz ama yabancı gemilere her yıl 3 milyar $ navlun ücreti </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ödüyoruz! Bu meblağın %80’i komşumuz Yunanistan’a gidiyor. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">3 milyar $ ile; Trabzon yeniden inşa edilebilir (80 bin konut yapılabilir)! </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">3 milyar $ ile; 300 km otoyol yapılabilir! </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">3 milyar $ ile; 300 km çift hatlı, elektrikli, sinyalli modern demiryolu tesis edilebilir! </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">3 milyar $ ile Trabzon-Erzincan demiryolu iki kez inşa edilebilir!.. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bilindiği gibi, tarihi Trabzon, geçmişte, tarihi İpek Yolu güzergâhlarının birinin üzerinde çok önemli bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">konumundaydı. Trabzon bugün de aynı stratejik konuma sahiptir: Şu şartla ki, tarihteki deve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">katarlarının yerini tren katarlarının alması, yani “İpek Demiryolu”nun tesis edilerek güçlü HİNTERLANT </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bağlantısının sağlanması şartıyla. Bu bağlamda; GAP, Ortadoğu ve İran demiryollarının Trabzon’a, yani </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Karadeniz Suyoluna bağlanması gerekir. GAP’ın eski Sovyetler Birliği Ülkelerine ve Tuna yoluyla -ki </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Baltık’a çıkıyor- tüm Avrupa içlerine açılan kapısı; Doğu Karadeniz’dir. İran’ın suyoluna en kısa </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bağlantısı da Doğu Karadeniz üzerinden… </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Diğer taraftan, Doğu Karadeniz Bölgesi, kilometre kareye düşen nüfus itibarıyla Türkiye’nin en yoğun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">nüfuslu bölgelerinden biri olup merkeze en uzak noktadadır. Çok hareketli (mobil) olan bu nüfusun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">merkeze ve batıya; hızlı, güvenli ve ekonomik bir şekilde bağlanması gerekir ki bu da ancak hızlı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">demiryoluyla sağlanabilir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">37 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">65 yıl gibi çok uzun yılların ihmali sonunda Türkiye, çok sevindirici bir eylem olarak, 2003 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yılında,“Yüksek Hızlı Demiryolu” hamlesini başlatmış bulunuyor. Artık, çağın gereklerine uygun olarak; </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">saatte 250 km hız yapabilen trenlere uygun hatlar inşa ediyoruz: Ankara-Eskişehir Yüksek Hızlı Treni </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">işletmeye açıldı. Marmaray Projesinin %85’i tamamlandı. Konya ve İzmir projeleri yanında İstanbul- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Eskişehir ve Ankara-Sivas yüksek hızlı tren projeleri hayata geçiyor; Erzincan ve Erzurum’a doğru </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">devam edecek. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon’un hemen güneyinden geçen bu çok büyük proje bağlamında, 200 kilometre gibi çok kısa bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bağlantı ile Trabzon, mutlaka ve mutlaka, Erzincan demiryoluna bağlanmalıdır! İstiklal Harbimizin yiğit </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ve kahraman uşaklarına demiryolu artık asla çok görülmemeli; Doğu Karadeniz, bu büyük gelişmeden </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ayrı tutulmamalıdır! </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Doğu Karadeniz’e bağlanacak demiryolunun karışık trafiğe (hem yük ve hem de yolcu trafiğine) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yönelik olması gerekir. Bunun nedenleri yukarıda kısaca vurgulanmıştı. Dünyada yüksek hızlı trenler, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ya sadece yolcu trafiğine göre ya da karışık trafiğe göre tasarlanmaktadır. Alman ve İtalyan normları </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">karışık trafiğe göredir ve Erzincan-Doğu Karadeniz bağlantısının da karışık trafiğe göre olmasında </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yarar vardır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Doğu Karadeniz Dağları hemen kıyıdan itibaren dikleşerek kısa mesafede yüksek zirvelere ulaşmakta </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ve denize paralel olarak yüksek bir duvar gibi bölgeyi kuşatmaktadır. Bu dağları kesip denize </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ulaşabilen tek vadi; Harşit Vadisidir. Bayburt tarafından başlayıp Gümüşhane üzerinden Batı’ya doğru </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">akan Harşit Çayı, Tirebolu’da denize dökülmektedir. İşte, İstanbul Teknik Üniversite’sinin 1985’te </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">çalıştığı Erzincan-Trabzon demiryolu güzergâhı da Harşit vadisini dolaşarak Tirebolu üzerinden Doğu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Karadeniz Bölgesi’nin merkezi Trabzon’a bağlanmaktadır. Bu projenin çok uzun (312 km), çok </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">heyelanlı, çok tünelli (toplam 116 km) ve de düşük standartlı olması; yeni güzergâh alternatiflerini </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">araştırmayı gerekli kılmıştır. Ayrıca, Türkiye’nin Yüksek Hızlı Tren hamlesini başlatmasıyla boyuna </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">eğimler artmış olduğundan sarp Doğu Karadeniz Dağlarını aşmak artık kolaylaşmıştır. Bu bağlamda, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">son üç yıldır, hiçbir karşılık beklemeden, tamamen kişisel imkânlarımızla, Alternatifler Haritasında </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gösterilen güzergâhların etütlerini yapıyoruz. Çalışmaların başlangıcında, Doğu Karadeniz dağlarının </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">arkasına geçebilmek için uzun tünellerin gerektiği görüldü, ama yapılan son çalışmalarda mutlu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sonuçlara ulaşıldı: Örneğin, yapılan ilk çalışmada, Of vadisi direkt takip edilerek Soğanlı Dağında 34 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kilometrelik uzun bir tünel ortaya çıkmışken, son çalışmada, güzergâh İkizdere ve Hayrat üzerinden </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">dolaştırılıp Of vadisine geçilerek kot kazanılmış ve böylece Soğanlı Dağındaki uzun tünel 17 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kilometreye ve daha sonra 12 kilometreye indirilmiştir. Aynı yöntem, Araklı-Dağbaşı ve Trabzon- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Maçka ve Arsin-Yanbolu alternatiflerinde de uygulanmış ve böylece uzun tüneller çok daha </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kısaltılmıştır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">38 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Yapılan çalışmalar; plan ve boykesit etüdünü kapsamaktadır: Jeolojik etüt ve diğer fizibilite etütlerinin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">elbette ki ayrıca yapılması gerekir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Niçin Demiryolu? </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">“Karayolu var ya; demiryoluna ne hacet?” diyenlere çok rastlıyoruz. Bunlara verilecek cevap: “Dünya </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">nereye sen nereye”. “Bilim nereye; sen nereye?”. “Ülke gerçekleri ve menfaatleri nereye; sen </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">nereye?”. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">“Eğer demiryolu rantabl değilse; ileri ülkelerdeki demiryollarını söküp atmak gerekir!”. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bugün, 1000 km2 başına düşen demiryolu uzunluğu Almanya’da 116 km iken Türkiye’de sadece 11 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">km’dir ve çok kötü şartlardadır. Yunanistan’daki oran bile; iki katımız… Demiryollarının gerekliliği, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">üstünlüğü ve ülkeye sağladığı katma değerler şu şekilde özetlenebilir: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Yüksek Kapasite ve Otomatik Kontrol: Denizyolundan sonra en yüksek taşıt kapasitesine </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sahip… Amerika’da yapılan bir denemede bir tren katarına 50 bin gros ton taşıtılmıştır. 15 bin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gros ton taşıyan trenlerle günlük taşımalar yapılmaktadır. Japonya’da yüksek hızlı Shinkansen </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">trenleri ile Tokyo-Osaka arasında (515 km) günde 520 bin yolcu taşınmaktadır. Hong Kong </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">metrosunda günde 1 milyon yolcu taşınıyor. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Ton/Km ya da Kişi/Km Başına Enerji Tüketimi Az: Enerji tüketimi demiryolunda 1 iken, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">otobüste 1.4, otomobilde 6.8, uçakta 5.4. Dolayısıyla daha ucuz ve ekonomik bir taşımacılık </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">söz konusu. Havayolunda ise demiryoluna göre 6-7 kat daha fazla enerji tüketilmektedir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Kombine Taşımacılık İçin Gerekli: Nakliye maliyetleri açısından kısa mesafeler için kamyon, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">orta mesafeler için tren ve uzak mesafeler için gemi daha avantajlı olduğu için, taşıtın bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">taşıyıcıdan diğerine transferi olan kombine taşımacılık (kamyon-tren, tren-gemi) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">geliştirilmiştir. Dolayısıyla, geniş Anadolu coğrafyasında ekonomik taşımacılık yapabilmek ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">dünya ticaret yollarını üzerimize çekebilmek için ülkemizi dört baştan modern demiryolları ile </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">donatmalı; nakliyatı ekonomik hale getirmeliyiz! </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Dışa Bağımlılığı Az: Karayolu ulaşımı tümüyle petrole bağımlı. Petrol ise dışa bağımlı ve ithal </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ettiğimiz petrolün yarısını karayolu taşıtları yakıyor. Dizelli lokomotif petrol yakıtı kullansa bile </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tüketimi az. Elektrikli trende ise dışa bağımlılık çok daha az. Zira hidroelektrik potansiyelimiz </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ve diğer kaynaklarımız yüksek. Tüm taşımacılığını karayoluna bağlayan Türkiye’nin, 1974 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">petrol ambargosunda yaşadığı büyük kriz unutulmamalıdır! </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">39 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Hava Kirliliği Az; Elektrikli Çekimde İse Hiç Yok: Aşırı petrol tüketen karayolu taşımacılığı ise </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sürekli havayı, toprağı, yerüstü ve yeraltı sularını zehirliyor; halkın sağlığını çok etkin bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">şekilde tehdit ediyor, kanser oranını arttırıyor. Dizel lokomotifte bile hava kirliliği; </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">otomobilden 15 kez daha az. Havayı aşırı kirlettikleri gerekçesiyle AB ülkeleri kamyon ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kamyonet sayılarını sınırlandırmaktadır. Türkiye’deki kamyon sayısı ise AB ülkeleri </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">toplamından fazla! Yollarımızda ağır trafik oranın çok fazla olması, çevre kirliliği yanında kaza </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">riskini de son derecede arttırmaktadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Gürültü Kirliliği Daha Az ve Sürekli Değil: Karayolu ağır taşıtlarının gürültü seviyesi 100 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">desibelin üzerinde. 150 km/saat hızla giden tren katarında ise 65-75 desibel. Ayrıca tren </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">katarları arasında boşluklar olduğundan etkilenme seyir sıklığına bağlı. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Arazi Tahribatı Fazla Değil: İki hatlı modern bir demiryolunun platform genişliği; sadece 13.7 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">metre. Aynı taşıma kapasitesine sahip olan 6 şeritli bir otoyolun platform genişliği ise 37.5 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">metre. Yani, karayolunun arazi tahribatı 3 kat daha fazla. Demiryolunun arazi kullanımı az </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olduğu için kamulaştırma giderleri de daha azdır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. İlk Yatırım Maliyeti Fazla Değil: İki izli, elektrikli, sinyalli yüksek hızlı demiryolunun kilometre </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">maliyeti; aynı kapasiteye sahip 6 şeritli otoyoldan daha az olup; 4 şeritli otoyol maliyetine </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">eşittir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Faydalı Ömür 30 Yıldır: Karayollarında ise 10-15 yıl. Faydalı ömre göre hesap yapılırsa </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">karayolu yapım maliyeti; demiryolundan 4-5 kat daha fazladır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Hızlıdır: Bugün, uçaklarla yarışacak; 600-700 km/saat hız denemeleri yapılıyor. 300-350 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">km/saat hızlar halen uygulamada. Paris-Lyon hattında işletme hızı 300 km/saat. Ankara- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Eskişehir arasında hız; 250 km/saat olup yüksek hızlıdır. Karayollarında izin verilen maksimum </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">hız ise; otoyolda bile sadece 120 km/saat. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Rötarsız, İntizamlı ve Konforludur: Tren işletmeciliği hava şartlarından pek etkilenmez; rötar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olmaz. Sabitlenen duruş ve kalkış saatleri değişmez; dakiktir. Uçaktaki gibi bir koltuğa </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bağlanma mecburiyeti de yoktur ve alabildiğine konfor sağlanabilmektedir. 417 kilometrelik </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Paris-Lyon arasında yolculuk süresi uçakla 2.5-3.0 saat iken, yüksek hızlı trenle 2 saatin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">altındadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Kaza Riski Azdır: İnsan yaşamı ve gözyaşı para ile ölçülemediğinden ve de bu değerler geri </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">getirilemediğinden olacak demiryolu nakliyesinin en avantajlı özelliğinin; kaza riskinin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">karayoluna göre çok az olmasıdır: Karayoluna göre, aynı trafikte, demiryolu kazasında ölüm </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">riski 8 kez ve yaralanma riski 200 kez daha azdır. Ölümle sonuçlanan trafik kazalarında </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">demiryolu, karayoluna göre ortalama 15 kat daha güvenlidir. Türkiye’de nakliyatın %92-95 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">oranında karayoluyla yapılıyor olması, ölü ve yaralı oranını Avrupa ülkeleriyle mukayese </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">edilmeyecek derecede arttırmaktadır. Karayolu trafik kazalarında, kaza anındaki ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">istatistiklere girmeyen kaza sonrasındaki ölümler, son 10 yılda, en az 90 bin olmuştur. Yani </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">40 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">son 10 yılda 90 bin nüfuslu bir kentimizi haritadan sildik! Savaşlarda vermediğimiz zayiatı, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">karayolu trafik kazalarında veriyoruz! Sadece bu nedenle bile; karayolu nakliyatımızın yaklaşık </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yarısını, az zamanda, demiryolu ve denizyoluna transfer etmek zorundayız! </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Karayolu mu Demiryolu mu? </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Türkiye’de çok tartışılan bu konuda, ne yazık ki, bazı bilim adamlarımız da taraf olmaktadır. Oysa bilim </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">adamı, bilim dışı tutum ve davranışlara girmemeli; ideolojik davranmamalıdır. Her birinin ayrı özelliği; </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">avantajları ve dezavantajları bulunan karayolu ve demiryolu ulaşımında, birini diğerinin yerine ikame </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">etmek doğru değildir; bilimsel değildir: Zira canlı bir organizmada ana damarlar neyse; denizyolu ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">demiryolu da odur. Tali damarlar ve kılcal damarlar ise karayolu mesabesindedir. Dolayısıyla biri </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">diğerinin yerine ikame edilemez! Kapıdan kapıya taşımacılık yapabilen tek sistem olan karayolunun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yerine ikame edilebilecek başka bir sistem olmadığı gibi Türkiye’de tüm taşımacılığı karayollarının </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">omuzuna yüklemek de çok çok yanlıştır; ülke gerçeklerine ve menfaatlerine terstir. Türkiye’de yanlış </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olan karayolu yapımı değil -ki yapılacak çok daha iş vardır- yanlış olan; denizyolu ve demiryoluna sırt </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">çevrilmesi; köhne bir halde bırakılması, bilimin ve çağın gereklerine uyulmamasıdır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Yüksek Hızlı Hat Normları: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Tren katarının saatte 200 km’den daha fazla hız yaptığı hatlara; “Yüksek Hızlı Hatlar” adı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">verilmektedir. Avrupa’da uygulanan yüksek hızlı tren normları, Z.Öztürk ve V.Arlı’nın 2009’da </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yayınladığı “Demiryolu Mühendisliği” kitabından aşağıya kopya edilmiştir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Tablodan görüldüğü gibi, Fransa ve İspanya gibi ülkeler sadece yolcu trafiğine yönelik hızlı hatlar inşa </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ederken, Almanya ve İtalya, yolcu ve yük katarlarının beraber kullandığı hatlar inşa etmektedirler. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Türkiye’nin de karışık trafiğe yönelik yüksek hızlı hatlar inşa etmesinde yarar vardır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Sadece yolcu trafiğine yönelik hızlı hatlarda boyuna eğim %o40’a kadar çıkarken karışık trafik </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">hatlarında eğim daha düşük olmalıdır. Minimum yatay kurp (viraj) yarıçapının ise 3000 metrenin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">üzerinde olduğu görülmektedir. Dever yüksekliği de 180 mm’ye kadar çıkmaktadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">41 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Tablo 1: Yüksek Hızlı Trenlerin İşletme ve Geometrik Özellikleri: <br /> <img src="/images/upload/A2A.jpg" width="560" height="519" alt="" /><br type="_moz" /> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Araştırmada Esas Alınan Kriterler: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Yapılan alternatif güzergâh çalışmalarının hepsinde minimum yatay kurp (viraj) yarıçapı 3500-4000 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">metre alınmıştır. Hızın düşük olduğu istasyon giriş ve çıkışlarında bile bundan taviz verilmemiştir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Düşük hızlı yük katarlarının lehine olmak üzere dever yüksekliği düşük tutulmuş ve 120 mm olarak </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">42 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">alınmıştır. Fazla dever 80 mm, eksik dever 100 mm alınmıştır. Bu verilere göre çalışılan hatlarda yolcu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">katarlarının yapabileceği maksimum hız 270 km/saat, yük katarları için minimum hız ise 120 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">km/saattir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Araştırma yapılan güzergâhlarda maksimum %o25 (%2.5) boyuna eğim kullanılmıştır. Yatay kurp </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yarıçapının düşürülmesiyle hızın da düşeceği ve toplam tünel uzunluğunun azalacağı açıktır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Araştırma Yöntemi: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Alternatif güzergâh araştırmalarında, öncelikle, uydu görüntüleri üzerinde araştırma yapılarak uygun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olabilecek güzergâhlar tespit edilmiştir. Trabzon’u Erzincan demiryoluna bağlayacak çeşitli </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">alternatifler bulunmaktadır: Bunlardan biri Tirebolu-Gümüşhane üzerinden olup bu güzergâh 1985’te </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">İTÜ tarafından çalışıldığı için tarafımızdan ayrıca çalışılmamıştır. Çalışılan güzergâhlardan biri Trabzon- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Maçka vadisi üzerinden, diğeri Arsin Yanbolu Vadisi ile Araklı-Dağbaşı vadisi üzerinden olmuş olup </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">diğer iki güzergah ise Of-Hayrat üzerinden olmuştur. Ancak, Giriş bölümünde belirtildiği gibi kot </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kazanmak amacıyla Maçka vadisine Yeşilyalı’dan başlanarak girilmiş ve Erzincan’a varılmış, Araklı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">vadisine Çamburnu’ndan başlanarak girilmiş ve Erbaş’a varılmış, Of vadisine ise İkizdere ve Hayrat </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">üzerinden girilerek Erbaş’a varılmıştır. Erbaş bağlantıları, haritada noktalı gösterilen güzergâhlar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">üzerinden direkt Erzincan’a da bağlanabilir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Uydu görüntüleri üzerinde yapılan çalışmalardan sonra bu güzergâhların 1/25000’lik, 1/12500’lük ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">1/50000’lik eşyükseltili topoğrafik haritaları üzerinde çalışılmıştır. Araklı vadisinde 1/12500’lik </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">haritalar kullanılmış, Bayburt-Erbaş arası düz olduğu için bazı alternatiflerde 1/50000’lik haritalar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">üzerinde çalışılmıştır. Güzergâhların boykesitleri bilgisayar ortamında çıkarılarak düşey güzergâh </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">etütleri yapılmış; ripaj gereken kesimler tespit edilerek yatay ve düşey güzergâh ripajları yapılmıştır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Güzergâhların dijital haritalarını temin etmek külfetli olduğu için “maps.google” sitesinden elde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">edilen eşyükseltili renkli haritalar kullanılmıştır. Bu haritalar, fizibilite etüdü için yeterli doğruluktadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">43 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon Limanına Bağlantı: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Çalışılan güzergâhlar yük trafiğine de yönelik olduğundan liman bağlantıları önemlidir. Çalışmada </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sadece denize çıkış noktalarına kadar etüt yapılmış olup Doğu Karadeniz Limanlarına ve Batum </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">demiryollarına bağlantı elbette ki sağlanmalıdır. Güzergâhların sahil boyunca liman bağlantılarında bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sorun yoktur. DLH, zaten, Tirebolu-Trabzon ve Trabzon-Batum etütlerini daha önce İTÜ ve KTÜ’ye </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yaptırmıştır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Maliyet Hesapları: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Literatürde, çift hatlı, elektrikli ve sinyalli demiryolu maliyetinin, 4 şeritli otoyola eşit olduğu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">belirtilmektedir. Türkiye’de Ankara-Eskişehir hızlı demiryolu inşaatı tamamlanmış, diğer </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">güzergâhlarda inşaatlar devam etmektedir. Dolayısıyla maliyetler yaklaşık olarak bellidir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Alternatiflerin maliyet hesabında; </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Düze arazide; 6 milyon $/km, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Tünelli ve köprülü dağlık arazide; 10 milyon $/km, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Çift tünelli olması gereken 8 km’den uzun tünel ve yüksek köprülerde; 25 milyon $/km ve, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Sahil boyunca yapılacak liman bağlantılarında; 8 milyon $/km alınmıştır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bilindiği gibi çift hatlı hızlı demiryolları tek tünel içersinden geçirilmekte, ancak, tünel uzun olunca </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">emniyet açısından tünelin çift yapılması gerekmektedir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Aynı maliyet yöntemi, düşük hızlı Tirebolu alternatifi için de kullanılmıştır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">44 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Alternatifleri Toplu Karşılaştırma: <br /> <br /> <img src="/images/upload/A3A.jpg" width="560" height="530" alt="" /><br type="_moz" /> </span></div> <br /> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">45 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Tirebolu-Erzincan Güzergâhını Değerlendirme: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. İTÜ’nün yaptığı en düşük eğimli alternatif. Maksimum boyuna eğim %o16. Ancak, son yıllarda </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">vadi üzerinde barajlar yapılmış olduğundan vadinin üst kotlarına tırmanmak gerekir ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">uygulanan eğim artık kurtarmayabilir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Yatay kurp yarıçapları çok düşük; 1200 metre. Çok sayıda istasyon ve durak var ve buraların </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">giriş ve çıkışlarında 1000 metre yarıçap kullanılmış. Guzergah hızlı ekspres trenleri </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">çalıştırmaya elverişli değil. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Arazi çok dağlık ve heyelan riski fazla. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Küçük yarıçaplara rağmen toplam tünel uzunluğu az değil; çok fazla. Güzergâhın %45’i tünel. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Denize kadar toplam tünel uzunluğu 104 km, Trabzon’a kadar 116 km. Erbaş’tan 110 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kilometrelik, Erzincan’dan 130 kilometrelik tek bir tünelle sahile çıkılabildiğine göre toplam </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">116 kilometrelik tünel inşaatını göze almak kolay değil! </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. 9 ve 11 km gibi uzun tünelleri de var. Dağ içinde 1200 m yarıçaplı U dönüşleri yapılmış. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. En uzun güzergâha sahip alternatif: Denize varış mesafesi 230 km, Trabzon’a 312 km. Hattın, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Torul’dan Trabzon’a bağlanması yerine (uzun tünelden kaçılmış) Tirebolu’dan dolaştırılması </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">güzergâhı çok fazla uzatmış. Maçka’dan geçen Trabzon-Erzincan alternatifinden %45 daha </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">uzun. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Güzergâhın %45 uzun olması; yıllık bakım ve işletme giderlerini %45 arttıracak demektir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. İlk yatırım maliyeti de en yüksek olan alternatiftir: Denize maliyet 2.43 milyar Dolar, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon’a maliyet; 3.09 milyar Dolar. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Batum demiryolu bağlantısı için en uzun ve en dolambaçlı güzergâh. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">46 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Yeşilyalı-Erzincan Güzergâhını Değerlendirme: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bu alternatif Yeşilyalı’dan itibaren kot kazanarak Çağlayan-Maçka-Torul-Gökçeler(Şiran)-Kelkit- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Erzincan doğrultusunu izliyor. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Güzergâhın arazi yapısı Tirebolu hattı gibi genellikle çok dağlık. Buna rağmen, güzergâhta </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">minimum kurp yarıçapı 4000 m, maksimum boyuna eğim %o25 kullanılmıştır. Yüksek hızlı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">(270 km/saat) yolcu ve düşük hızlı (120 km/saat) yük katarlarının işletimine uygun. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Yüksek eğimli vadi yamaçlarından geçtiğinden heyelan riski fazla. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. 4000 metreden az olmayan kurp yarıçaplarına rağmen tünel oranı Tirebolu alternatifinden az; </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">%39. Toplam tünel uzunluğu; 76 km. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. En uzun tüneli 13 kilometreyle Zigana’da. Uzun tüneli, Tirebolu alternatifinden sonra üçüncü </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sırada olan alternatif. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Güzergâh uzunluğu fazla değil: Denize 194 km, Trabzon Limanına 215 km. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Güzergâh uzamadığından yıllık bakım ve işletme giderleri fazla değil. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. İlk yatırım maliyeti denize kadar 2.06 milyar Dolar, Trabzon Limanına kadar 2.23 milyar Dolar. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Batum demiryoluna Tirebolu’dan daha yakın ve güzergâh dolambaçlı değil. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. İki yüksek köprüsünün olması; dezavantajı. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Arsin-Madenköy-Erbaş Güzergahını Değerlendirme: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bu alternatif, Arsin’den başlayıp Yanbolu Vadisini takip ederek 800 kotlu vadi tabanından bir tünelle </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Araklı Vadisine geçmekte ve bu vadiden yükselmeye devam ederek 19 km uzunluğunda en uzun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tüneli ile Bayburt tarafına geçmektedir. Proje geniş Bayburt ve Kelkit ovalarından geçerek Refahiye’ye </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">47 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ulaşmakta ve güzergah uzunluğu 240 km olmaktadır. Ancak guzergahi Bayburt ve Demirözü </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">üzerinden Erbaş’a bağlamak mümkündür ve güzergah uzunluğu 182 km olmaktadir. Değerlendirme, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Erbaş’a bağlantıya göre yapılacaktır: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. En uzun tüneli 19 km olmasına rağmen Trabzon limanına en ucuz bağlantıyı sağlamaktadir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Toplam tünel uzunlugu 49 km. Hız 270 km/saat, maksimum eğim binde 25, minimum kurp </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">(viraj) yarıçapı 4000 m. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Bayburt’un, Demirözü’nün ve Erbaş’ın ovalarından geçmesi en büyük avantajı. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Jeolojik yönden de kararlı gözükmektedir ve bakım ve işletme maliyetleri de en az olmaya </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">adaydır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Denize kadar yapım maliyeti 1.56 milyar dolar, Trabzon Limanına kadar 1.60 milyar dolar olup </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">en düşük maliyetli alternatiftir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Çamburnu-Araklı-Erbaş Güzergâhını Değerlendirme: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bu alternatif, Çamburnu Tersanesinden itibaren kot kazanarak Araklı Vadisine geçiyor ve Bayburt- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Demirözü-Erbaş (Erzincan) doğrultusunu takip ediyor. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Maksimum boyuna eğim %o25, minimum yatay kurp yarıçapı 4000 metre. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. En uzun tünelli alternatif; 24 km. Ancak, tünel oranı %29 ile Yeşilyalı ve Tirebolu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">alternatiflerinden çok az. Toplam Tünel uzunluğu; 50 km. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. En kısa mesafeli alternatif. Denize uzaklık 172 km, Trabzon Limanına 213 km. Alternatifler </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">haritasında gösterilen noktalı hatlar izlenerek Erbaş yerine Erzincan İstasyonuna direkt </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bağlanabilir ve mesafe fazla değişmez. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Hattın kısa, heyelan riskinin daha az olması yıllık bakım ve işletme giderlerinin az olması </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">demektir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">48 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Of-Hayrat-Erbaş Güzergâhını Değerlendirme: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bu alternatif, Of’tan başlayarak Eskipazar üzerinden İkizdere vadisine geçmekte ve Hayrat üzerinden </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Çaykara’nın üst kotlarından devam etmekte ve 1138 kotundan 17 kilometrelik Soğanlı tüneline </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">girerek Bayburt ovasına geçmektedir. Bayburt içersinden geçirilen güzergâh yine düz ovaları izleyerek </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Demirözü üzerinden Erbaş (Erzincan) istasyonuna ulaşmaktadır. Alternatifler haritası üzerinde noktalı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gösterilen güzergâhlar izlenerek Erzincan İstasyonuna direkt olarak bağlanma imkânı da vardır ve bu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tercih hattın özelliğini fazla değiştirmeyecektir. Güzergâh, Bayburt etrafından dolaştırılarak Bayburt </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">geçişindeki tüneller de kaldırılabilir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. 4000 metreden az yatay kurp yarıçapı yok. Maksimum eğim binde 25. Maksimum hız 270 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">km/saat. Yük katarları için minimum hız 120 km/saat. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Hattın en önde gelen özelliği; en az vadi yamacı takip ediyor olması; genellikle sırtlardan ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ovalardan geçmesi. Dolayısıyla heyelan riski en az olan alternatif. Gerçi jeolojik etüt henüz </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yapılmamıştır, ama yüksek eğimli yamaçların daha duraysız, arazi eğiminin düşük olduğu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sırtların ve ovaların ise daha duraylı olduğu bilinmektedir. Sahilden 40 km’ye kadar olan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kesiminde güzergâhın geçtiği arazi eğimi düşüktür. 40. km’den sonra 17 kilometrelik uzun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tünele girildiği 60. km’ye kadar vadi yamacı izlenmekte olup sadece 20 km’lik bu kesimde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yamaç eğimi fazladır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Alternatifler içinde en az tünel oranına sahip; sadece %25. Toplam tünel uzunluğu; 45 km. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Yukarıda belirtildiği gibi yapılacak ripajla toplam tünel uzunluğu ve tünel oranı daha da </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">azaltılabilir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. En uzun tünel; Soğanlı Tüneli olup 17 km… Bu uzunluk biraz daha kısaltılabilir. Aynı vadide </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">HES inşaatları yapmakta olan müteahhitler; kaya hafriyatının kolay olduğunu belirtiyorlar. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Soğanlı Tüneli, aliymanda ve dümdüzdür. Kiralanacak tünel açma makinalarıyla iki taraftan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">girilerek kısa sürede delinebilir. Bilindiği gibi TDM adı verilen tünel delme makinesiyle </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">demiryolu tüneli kesitince hızlı bir şekilde delme yapılabilmekte ve delme sırasında </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">betonlama da yapılabilmektedir. Günümüzde tünel açma kolaylaşmıştır ve dünyada 50-54 km </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gibi çok uzun tüneller de bulunmaktadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Sahile kadar hat uzunluğu 183 km, Trabzon Limanına 232 km. Tirebolu’dan sonra Trabzon </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">limanına en uzak noktada. Ancak, Of istasyonunun, Çamburnu limanına uzaklığı 4 km, Rize </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">limanına 20 km, Hopa limanına 110 km ve Batum demiryoluna sadece 140 km mesafede. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Dik yamaç eğimli kesiminin az olması nedeniyle heyelan oranını azalttığından yıllık bakım </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">masrafları, diğer güzergâhlara göre çok daha az olacaktır. Hat uzunluğu da fazla olmadığından </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">işletme giderleri normal seviyede olacaktır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">49 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. İlk yatırım maliyeti; Of’a kadar 1.65 milyar Dolar, Trabzon limanına kadar 2.04 milyar Dolar. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Of alternatifinin dezavantajlarında biri; iki yüksek köprüsünün bulunmasıdır. Ancak bu, 4000 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">metre yarıçaptan taviz vermemekten kaynaklanmıştır. Yarıçap 3000-3500 metreye </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">düşürülerek (yani hız saatte 270 km’den 230-250 km indirilerek) yüksek köprülerle birlikte bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">de tünel ortadan kaldırılabilir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Erbaş-Uzungöl-Of Güzergahını Değerlendirme: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bu güzergahın önceki Of güzergahtan farkı; Uzungöl Vadisinden geçmesi olup diğer kesimleri aşağı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yukarı aynıdır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Tirebolu alternatifinden sonra uzun tüneli en kısa olan alternatif olup 12 km’dir. Toplam tünel </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">uzunluğu 57 km olup tünel oranı %29’dur. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Maksimum eğim binde 25, minimum kurp yarıçapı 3500, Hız 250 km/saat. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Uzun tünel kısalığı ve %60 kadar düz araziyi kullanması avanjları olup maliyeti düşüktür. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Trabzon Limanına en uzak mesafede olmasına rağmen Batum Demiryollarına en kısa </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bağlantıyı sağlamaktadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Sonuç: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Projeleri ilk yatırım maliyetler ile değerlendirmek elbette ki doğru değildir: Öyle yatırımlar vardır ki </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bakım maliyetleri ilk yatırım maliyetinden çok daha külfetlidir. Aynı şekilde alternatiflerin işletme </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">maliyetleri de değerlendirmede çok çok önemli bir rol oynar. O nedenlerle, ulaştırma alternatifleri </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">değerlendirilirken; 20-30 yıllık uzun vadeli Fayda/Maliyet analizlerinin yapılması ve rantabilite </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">oranlarının bulunarak değerlendirme yapılması gerekir. Bunun için, ilk yatırım maliyeti yanında; </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">uzun vadeli yük ve yolcu trafiğinin tahmin edilmesi, uzun vadeli bakım giderlerinin hesaplanması ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">uzun vadeli işletme giderlerinin tahmin edilmesi şarttır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">50 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Alternatiflerin jeolojik etütleri henüz yapılmadığı gibi uzun vadeli fayda/maliyet analizleri de </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yapılmış değildir. Ancak, sözü edilen rakamlar ortaya konulmamış olmasına rağmen, “Görünen köy </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kılavuz istemez” misali bazı alternatifler daha başlangıçta elenebilir ve geriye kalan az sayıdaki </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">alternatifin daha hassas analizleri yapılarak kısa yoldan sonuca varılabilir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bu bağlamda değerlendirme yapıldığında; Geniş Bayburt Ovalarından geçen alternatiflerin daha </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ekonomik, daha duraylı, bakım ve işletme maliyetlerinin daha az olduğu anlaşılmaktadır. Bu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bağlamda öne çıkan alternatifler; Arsin ve Of alternatifleridir. Arsin alternatifi Trabzon Limanına en </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yakın olması dolaysıyla yapım maliyeti açısından en düşük maliyetli güzergahtır. Ancak, uzun </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tünelin en kısa olduğu alternatif Of alternatifleri olup (Uzungöl alternatifinde 12 km, diğerinde 17 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">km), bu iki Of alternatifi, Batum Demiryollarına en kısa bağlantıyı sağlamaktadırlar. Ayrıca Of </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">alternatifleri jeolojik yönden en duraylı (sağlam) alternatifler olup bu bağlamda bakım masrafları </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">da en az olan alternatiflerdir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Gümüşhane’den geçmeyen Bayburt bağlantıları, Gümüşhane için dezavantaj değildir. Zira, 60 km </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gibi çok kısa bir bağlantı ile Gümüşhane, Bayburt demiryollarına bağlanabilir. Bu bağlantıda fazla </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">trafik olmayacağından bağlantı tek hatlı olarak düşük bir maliyetle gerçekleştirilebilir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Yapılan çalışmalardan ortaya çıkan gerçek şu ki; Doğu Karadeniz Limanlarının demiryolu bağlantısı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">için tek alternatif yoktur ve Sovyetlerin dağılmasıyla değişen dünya şartlarında fizibilitelerinin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yüksek olacağı düşünülmektedir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Kıyı Kentlerinin HİNTERLANT (iç bölge, arka bölge) bağlantısı son derecede önemli olup bu kentlerin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gelişebilmeleri; güçlü hinterlant bağlantılarına (demiryolu+karayolu) bağlıdır. Doğu Karadeniz </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bölgesi’nin etrafı yüksek Doğu Karadeniz Dağları ile çevrili olarak, hinterlant bağlantıları çok </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">zayıftır. Bölgenin gelişmesi ve lojistik bir üs haline gelebilmesi ancak ve ancak güçlü hinterlant </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bağlantısının sağlanmasıyla mümkün olacaktır! </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Bölgenin güneyindeki GAP, Orta Doğu ve İran Ekonomik Odaklarıyla, kuzeyindeki Bağımsız </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Devletler Topluluğu ve Avrupa Ekonomik Odakları dikkate alındığında; Erzincan-Doğu Karadeniz- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Batum demiryolu bağlantısı ziyadesiyle önem arz etmektedir. Başka bir deyimle; Basra Suyolu’nun, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">demiryolu bağlantısı ile Karadeniz-Tuna-Baltık Suyoluna bağlanması çok önemli ve rantabilitesi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yüksek bir Uluslararası Ticaret Koridoru oluşturacaktır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Fizibilitenin daha da yüksek çıkmasında yüksek hızlı yolcu taşımacılığı da önemli bir rol </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">oynayacaktır. Zira Doğu Karadeniz Bölgesinden Ankara ve İstanbul’a 5-6 saat gibi kısa sürede </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">güvenli ve ekonomik bir şekilde gidilip geliniyor olması; önemli bir cazibeye sahip olacak ve yolcu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">51 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">trafiğini de üzerine çekecek ve arttıracaktır. Bu durum, karayollarındaki kaza sayısını, ölümleri ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yaralanmaları da azaltacaktır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Tekrar vurgulamak gerekir ki, Bölge’nin karışık trafiğe yönelik yüksek hızlı demiryolu bağlantısı; </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">hayati bir öneme sahiptir. Özellikle, Bayburt’tan geçen alternatiflerden birisinin hayata geçmesi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">halinde; yatırım için arazi kıtlığı çeken Bölge’nin ayakları altına geniş Bayburt ovaları serilecek; bu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">geniş alanlar yarım saat gibi bir adımlık kısa mesafeye inecektir! </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Doğu Karadeniz Ahalisi, Bölgeyi duvar gibi kuşatan yüksek dağları, artık, dişleriyle delip geçecek </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">azme ve kararlılığa sahiptir. “İstemeyi” bilmeyen bu onurlu ahaliye demiryolu asla çok </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">görülmemelidir! Hemen güneyimizden geçen; İstanbul-Eskişehir-Ankara-Erzincan-Kars Yüksek Hızlı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Tren Projesi bağlamında 200 kilometre gibi çok kısa bir bağlantı ile Doğu Karadeniz, “dahile” ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">“dünyanın ekonomik odaklarına” bağlanmalı ve önü açılmalıdır! </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">KTÜ, Temmuz 2011 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">KAYNAKLAR: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">1) ÇELİK, F., “Hayati Bir Öneri: İpek Demiryolu”, Mühendislik Bülteni, İMO Trabzon Şubesi Yayını, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Sayı 54, Temmuz 1998, Trabzon. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">2) ÇELİK, F., “Cumhuriyetimizin 75. Yılında Demiryolu Taşımacılığımız ve Karayollarında </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Gözlenen Yanlışlar”, Türkiye Mühendislik Bülteni, Temmuz 1998, Ankara. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">3) ÇELİK, F., A.A.DUMANOĞLU, “Doğu Karadeniz Bölgesinde Altyapı Sorunu ve Ulaşım”, İkinci </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Karadeniz Kalkınma Kurultayı, 22-23 Ekim 1999, KTÜ, Trabzon. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">4) ÇELİK, F., “Ulaştırma-Toplumsal Kalkınma İlişkisi ve Türkiye’nin Ulaştırma Politikaları”, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">TMMOB Makine Mühendisleri Odası Ankara Şubesi, III. Ulaşım ve Trafik Kongresi, 18-20 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Mayıs 2001, Ankara. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">5) ÇELİK, F., Ş.ORUÇ, A.AKSOY, F.YAKAR, B.P.AYTAÇ, F.TÜRE, “Trabzon İpekyolu’nun Yeniden </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Tesisinde Demiryollarının Yeri ve Önemi”, I.Karadeniz’de Sanayileşme ve Çevre Sempozyumu, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">TMMOB Makine Mühendisleri Odası Trabzon Şubesi, 16-17 Kasım 2007, Trabzon. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">6) ÇELİK, F., “Türkiye’nin Yeni Demiryolu Hamlesi ve Of-Bayburt-Erzincan Hızlı Tren Projesi”, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Mühendislik Bülteni, Sayı 74, İMO Trabzon Şubesi Yayını, 2009, Trabzon. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">7) MİRZAOĞLU, R., “Açılış Konuşması”, Türk Denizcilik Sektöründe Karadeniz’in Yeri ve Önemi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Paneli, Trabzon Esnaf ve Sanatkarlar Birliği, 19.10.2001, Trabzon. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">8) ÖZTÜRK, Z., V.ARLI, “Demiryolu Mühendisliği”, ATM Dijital Baskı ve Matbaa San.Tic.Ltd.Şti, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">2009, İstanbul. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">9) BOZKURT, M., “Demiryolu I”, İTÜ İnşaat Fakültesi Matbaası, 1988, İstanbul. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">10) EVREN, G., “Demiryolu”, İTÜ İnşaat Fakültesi Matbaası, 1993, İstanbul. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">11) www.binaliyildirim.com.tr </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">52 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">EK:4 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">KTÜ ULAŞTIRMA ANABİLİM DALI GÜZERGAH ETÜTLERİNİN, ARALIK 2011 REVİZE TABLOSU <br /> <img src="/images/upload/A4A.jpg" width="431" height="506" alt="" /><br type="_moz" /> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">53 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">EK 5 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> <br /> <img src="/images/upload/A5A.bmp" width="447" height="603" alt="" /><br type="_moz" /> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">54 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">EK:6 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">15-18 Ekim 2012 Tarihlerinde Trabzon’da Toplanan Türk Dünyası Mühendislik, Mimarlık ve Şehircilik Kurultayına </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Sunulan ve Bildiriler Kitabında Basılan Bildiri </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ORTADOĞU-KARADENİZ-KAFKASYA İPEK DEMİRYOLU PROJESİ </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Prof.Dr. Fazıl ÇELİK, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Ulaştırma Anabilim Dalı Başkanı, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Karadeniz Teknik Üniversitesi, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">TRABZON. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Özet </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla Avrupa ile Uzak Doğu arasındaki Tarihi İpek Yolu güzergâhlarını </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yeniden canlandırma çalışmaları sürdürülmekte; Bağımsız Devlet Topluluğu ülkelerini Kafkasya ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Karadeniz üzerinden Avrupa’ya bağlamak üzere Avrupa-Kafkasya-Asya Ulaşım Koridoru (TRACECA) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">oluşturulup geliştirilmeye çalışılmaktadır. Bu bağlamda Türkiye ulaştırma ağını modernize etmekte ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">özellikle Cumhuriyetin 100. Yılına kadar 10 bin km Yüksek Hızlı Tren (YHT) hatları inşa etmeyi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">planlamaktadır. Bu planlama kapsamında, başta GAP (Güney Doğu Anadolu Projesi) ve İran olmak </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">üzere diğer Orta Doğu ülkelerini Doğu Karadeniz Limanlarına ve oradan da Kafkasya Demiryollarına </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bağlayacak bir demiryolu projesi büyük bir önem taşımakta olup etkin bir İpek Demiryolu koridoru </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">oluşturacaktır. Bildiride, Karadeniz Teknik Üniversitesi’nin (KTÜ) 1990’lı yıllardan beri üzerinde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">çalıştığı bu proje tanıtılmaktadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Tarihi İpek Yolları </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Uluslararası ticaret yolları, İlk Çağ İmparatorluklar döneminde Roma (Avrupa) ile Çin (Uzak Doğu) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">arasında gelişir ve “İpek Yolu” olarak tanımlanan bu ticaret koridorları 16. Yüzyılın ortalarına kadar </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">asırlarca devam eder. İpeğin anavatanı Çin’den Batı’ya doğru taşınan en gözde ticaret malı “ipek” </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olduğu için Alman coğrafyacı Ferdinand von Richthofen’in 1870’de ilk kez kullandığı “İpek Yolu” tabiri </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">55 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">benimsenmiştir. İlk ve Orta çağlar boyunca gelişen diğer uluslararası ticaret koridorları olarak; </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Hindistan-Yakın Doğu arasında “Baharat Yolu”, Kuzey Avrupa ve Sibirya’dan Karadeniz ve Türkistan’a </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">inen “Kürk Yolu”, Orta Afrika’dan Akdeniz’e ulaşan “Fildişi Yolu”, Baltık-Karadeniz arasında “Amber </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Yolu” başlıca yollar olarak bilinmektedir. Bu ticaret yolları üzerinde gün aşımı mesafedeki (30-40 km) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">konaklama tesisleri (hanlar, kervansaraylar), birer pazar ve panayır yeri olarak yerel ürünlerle birlikte </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bütün ürünlerin alışverişlerinin yapıldığı merkezler olarak işlev görürdü [1]. Dolaysıyla bu merkezleri </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sadece konaklama ve mal transfer istasyonları olarak görmemek gerekir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Geçtiği coğrafyaları abat eden bu uluslararası ticaret koridorlarında sadece ticaret malları değil; </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kültürler, düşünceler, inançlar, dinler, anlayışlar, el sanatları ve teknolojiler de değiş tokuş olmuştur: </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Doğu medeniyetlerine ait eserlerin, kâğıdın, barutun ve pusulanın bu yollar aracılığıyla Avrupa’ya </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">girmesi; Rönesans’ın gelişmesinde başlıca etken olduğu bilinmektedir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">“Ulaşım”ın, her türlü kalkınmanın (ekonomik, sosyal, siyasal, kültürel) en temel altyapısını </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">oluşturduğu tartışmasızdır. Dolayısıyla bu uluslararası ticaret koridorlarını kontrollerinde tutan ülkeler </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">–ki bu yolların çok önemli bir kısmı Türklerin hegemonyasındaydı- daima güçlü olmuşlardır. Ulaşım, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gelişmişliğin ve zenginliğin ölçüsüdür. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Şekil.1. İpek Yolu Haritası <br /> <img src="/images/upload/A6A.bmp" width="553" height="290" alt="" /><br type="_moz" /> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">56 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Tarihi İpek Yolları Haritasına bakıldığında, esas itibarıyla, biri Akdeniz üzerinden, diğeri Anadolu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">üzerinden, bir diğeri ise Tuna-Karadeniz üzerinden üç ana koridor olarak, Doğu-Batı istikametinde, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">şekillenmiştir. Ulaşım kolaylığı ve ekonomisi açısından suyollarının her zaman avantajlı olduğu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bilinmektedir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">16. Yüzyılın ortalarından itibaren İpek Yollarının önemlerini yitirmeye başlamasının birçok sebebi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">vardır. Başlıca neden olarak; bu güzergâhları kontrollerinde tutan ülkelerdeki iç istikrarsızlar ile </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Afrika’nın güneyinden dolaşan suyolunun keşfedilmesi ve daha sonra Süveyş Kanalı’nın açılması ile </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">“Demirperde” adı verilen Sovyetler Birliğinin kurulması sayılabilir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Modern İpek Yolları (İpek Demiryolu) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">“İpek Demiryolu” tabiri ilk kez Yazar tarafından 1998 yılında “Mühendislik Dergisi”nde kullanılmıştır [ </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">2 ]. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Uluslararası ticaret koridorları olan Tarihi İpek Yolları genellikle suyolu-deve katarı yolu olarak </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">şekillenmişti. Günümüz ticaret koridorlarında ise deve katarlarının yerini tren katarları almış ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">güzergâhlar kombine taşımacılığa uygun “suyolu-demiryolu” şeklinde gelişmiştir. Bugün dünya </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ticaretinin yaklaşık %90’ı suyoluyla yapılmakta olup suyolunun karadaki devamı karayolu değil; </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">demiryoludur: Zira suyolunda taşıma bedeli 1 TL ise demiryolunda 2.5 TL, karayolunda ise 4 TL’dir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Dolayısıyla, ticari açıdan karayollarının, suyolu-demiryolu güzergâhları ile rekabet etme olanağı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yoktur[2]. Karayolu, suyolu-demiryolu hattının ulaşamadığı noktada kombine taşımacılığının bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">parçası olarak devreye girer. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Türkiye, ne yazık ki, bu açık gerçeği göz ardı etmiş ve Atatürk’ten sonra ülke gerçekleriyle </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bağdaşmayan yanlış politikalar izlemiştir: Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının arasındaki iç denizlerin </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">çevrelediği Türkiye’nin bu son derecede stratejik konumuna rağmen denize sırtını dönmesi ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">limanlarını modern demiryolları ile dâhile (içe) bağlamamış olmasını, akıl, bilim ve çağın gerekleriyle </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">izah etmek mümkün değildir! İleri deniz ülkelerinde denizyolu, demiryolu ve karayolu taşımacılık </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">payları yaklaşık birbirine yakınken ve de bu oranlar Atatürk döneminde de böyleyken geldiğimiz </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">noktada bugün taşımacılığımız %93 (yolcu taşımacılığında %95) oranında karayoluna dayandırılmış </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olup denizyolu ve demiryolu taşımacılığı yok gibidir. Mevcut demiryolu ağımızın yaklaşık yarısı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Osmanlı’dan intikal etmiş ve diğer yarısı Atatürk döneminde inşa edilmiş olup Atatürk’ten sonra </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">demiryolu inşa edilmediği gibi (1940-50 arasında 371 km, 1950-60 arasında 448 km ve 1960’dan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sonra 426 km konvansiyonel hat yapılmış) mevcutlar da köhne bir halde bırakılarak </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">57 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">işlevsizleştirilmiştir. Bir zamanların İpek Yolu güzergâhları üzerinde bulunan Türkiye bugün artık </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">güneyinden ve kuzeyinden geçen uluslararası ticaret koridorları ile baypas edilmiş durumdadır! </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">TRACECA (TRAnsport Corridor Europe Caucasus and Asia) Projesi </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla Avrupa ile Uzakdoğu arasındaki Tarihi İpek Yolu güzergâhlarını </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yeniden canlandırma çalışmaları hızla sürdürülmekte; Bağımsız Devlet Topluluğu ülkelerini Kafkasya </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ve Karadeniz üzerinden Avrupa’ya bağlamak üzere Avrupa-Kafkasya-Asya Ulaşım Koridoru (TRACECA) </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">hayata geçirilip geliştirilmeye çalışılmaktadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Avrupa Birliği (AB) önderliğinde geliştirilen proje ilk olarak Mayıs 1993 tarihinde Brüksel’de Avrupa </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Topluluğu Komisyonu ile 3 Kafkasya ve 5 Orta Asya Cumhuriyeti Ticaret ve Ulaştırma Bakanlarının </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">katıldığı bir konferansta formüle edilmiştir. Eylül 1998 tarihinde 12 ülkenin Devlet ve Hükümet </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Başkanları tarafından Çok Taraflı Temel Uluslararası Ulaştırma Anlaşması (MLA)’nın imzalanmasıyla </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">proje hayata geçmiştir. Bölgede ticaretin ve ulaştırmanın iyileştirilmesi ve geliştirilmesini, Kafkasya ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Orta Asya ülkelerinin demiryolu, denizyolu ve karayolu taşımacılığını kapsayan çok modlu bir </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">alternatif ulaşım koridoru üzerinden Avrupa ve Dünya pazarına ulaşma imkânını artırmayı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">amaçlamaktadır. Anlaşma, Türkiye tarafından da Bakanlar Kurulunun 24.10.2001 tarih ve 3228 salıyı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kararı ile onaylanmıştır. Sözü edilen 12 ülke; Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Kazakistan, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Kırgızistan, Moldova, Tacikistan, Ukrayna, Özbekistan, Romanya ve Bulgaristan olup Türkmenistan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">katılımcı olmakla birlikte MLA’ya taraf değildir. İran, 2009 yılında TRACECA’ya üye olmuştur. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Afganistan ve Pakistan’ın hem MLA’ya taraf olma hem de TRACECA Programına tam üye olma </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yönünde resmi talepleri olmuş ve Afganistan’ın üyeliği 21-22 Nisan 2005 tarihlerinde Bakü’de yapılan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">konferansta onaylanmış olup Pakistan için süreç devam etmektedir [3,4,5]. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">58 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Şekil.2. TRACECA Haritası [4] <br /> <img src="/images/upload/A7A.bmp" width="460" height="324" alt="" /><br type="_moz" /> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">TRACECA Haritasından görüldüğü gibi uluslararası ticaret koridoru esas itibarıyla Karadeniz Suyolu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">üzerinden şekillenmiş olup bu durum gayet doğaldır. Zira ticarette suyolunun üstünlüğü </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">tartışmasızdır. Evet, Türkiye TRACECA güzergahına entegre gözükmektedir ama Türkiye üzerinden </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">geçen TRECACE güzergahları esas itibarıyla kara ulaştırmasına dayanmaktadır ve deniz yolları ile </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">rekabet imkanı bulunmamaktadır. Türkiye’nin son yıllarda inşa etmekte olduğu ve Anadolu’yu batıdoğu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">istikametine kesecek olan Edirne-İstanbul-Eskişehir-Ankara-Sivas-Erzincan-Erzurum-Kars-Tiflis </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Yüksek Hızlı Tren Projesi, Londra-Pekin arasında taşımacılığı amaçlamakla birlikte bu taşımacılık daha </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ziyade yolcu taşımacılığı olacak; ama uluslararası yük taşımacılığında Tuna-Karadeniz suyoluyla </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">rekabet edemeyecektir. Suyolu taşımacılığında geçmişte önemli bir fonksiyona sahip olan Tuna, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bugün orta Avrupa’da bir kanal ile Ren nehri birleştirilerek Kuzey Denizine çıkılmış ve Karadeniz-Kuzey </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Denizi arasında kesintisiz bir suyolu elde edilmiştir. Bugün Tuna-Karadeniz Suyolunda 5000 tonluk </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">gemiler rahatlıkla çalışmaktadır. Regensburg’a kadar bir römorkör eşliğinde 3000 tonluk 6 mavnayla </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">toplam 18000 ton yük taşınabilmektedir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Tuna-Karadeniz Suyolu ve bu suyolunun en doğu ucunda bulunan Doğu Karadeniz Limanlarının </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">stratejik üstünlüğü; Türkiye üzerinden geçen etkin bir uluslararası ticaret koridorunun tesisinde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">önemli bir potansiyele sahiptir. Şöyle ki, İran’ın ve Orta Doğunun Karadeniz’e açılan en kestirme </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">59 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kapısı Doğu Karadeniz Limanları üzerinden olup sadece demiryolu bağlantısı eksiktir. Aynı şekilde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Türkiye’nin büyük projelerden biri olan GAP’ın Karadeniz’e açılan kapısı Doğu Karadeniz Limanları </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">üzerindendir. Tuna-Karadeniz suyolunun en doğu ucunda bulunan Doğu Karadeniz Limanları, aynı </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">zamanda Kafkasya ve Bağımsız Devletler Topluğunun da Karadeniz Kapısı konumundadırlar. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon-Rize-Hopa limanlarını Batum Demiryollarına bağlayacak demiryolu projesinin fizibilite </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">etütlerini Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) 1993-95 yıllarında yapmış olup fizibıl bulunan proje inşa </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">edilmeyi beklemektedir. Hopa Limanı sadece 38 km gibi çok kısa bir bağlantı ile Batum Demiryollarına </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ve oradan tüm Bağımsız Devletler Topluluğu Demiryollarına çok düşük bir maliyetle bağlanabilir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Diğer taraftan, Doğu Karadeniz Limanlarının, Erzincan ve Bingöl demiryolları aracılığıyla başta GAP ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">İran olmak üzere diğer Orta Doğu ülkelerine bağlanması halinde de Orta Doğu-Karadeniz-Kafkasya </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">İpek Demiryolu tesis edilebilir. Bu İpek Demiryolu, Kuzey Denizi-Tuna-Karadeniz Suyolunu bir yandan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Kafkasya üzerinden Bağımsız Devletler Topluğuna, diğer yandan GAP, İran ve diğer Orta Doğu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ülkelerine bağlarken bir diğer yandan da Erzincan-Kars-Tiflis demiryolu üzerinden Pekin’e bağlayacak </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ve diğer uluslararası ticaret koridorları ile rekabet edebilecek oldukça avantajlı ticaret koridorları </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">oluşacaktır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Erzincan-Doğu Karadeniz Güzergah Alternatifleri </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Orta Doğu-Karadeniz-Kafkasya İpek Demiryolu güzergâhının en zorlu kesimi; Erzincan-Doğu Karadeniz </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Limanları bağlantısıdır. Erzincan demiryolları, Karadeniz’e çok yakın (160 km) olmasına rağmen </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Karadeniz’e paralel olarak uzanan yüksek Doğu Karadeniz dağlarını aşmak bu güne dek kolay </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olmamıştır. 130 yıldır düşünülen güzergâh; Doğu Karadeniz dağlarını kesip denize ulaşan tek akarsu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olan Harşit Vadisi üzerinden olmuştur. Bu bağlamda İstanbul Teknik Üniversitesine (İTÜ) iki fizibilite </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">etüdü yaptırılmış olup Trabzon-Tirebolu-Gümüşhane-Erzincan üzerinden geçirilen güzergâh; gerek </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">1983 yılında yapılan etütte ve gerekse 1997 yılında tamamlanan etütte fizibıl çıkmamıştır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Son olarak, DLH tarafından 2009 yılında özel bir firmaya ihale edilen güzergâh ve fizibilite etüdü de, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">daha önceki etütlerde olduğu gibi Harşit Vadisi üzerinden geçirilmiştir. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Özel firma projesinde güzergâh, aşağıdaki DLH haritasından görüldüğü gibi; Erzincan’dan başlayarak </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Gümüşhane Torul’a gelmekte ve güzergâh buradan çatallaşarak bir çatal Maçka üzerinden Trabzon </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Limanına inerken diğer çatal Tirebolu’ya devam ettirilmektedir. Gümüşhane’ye kadar hız 250 km/saat </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">olarak planlanmış olup bundan sonra hız 160 km/saattir. Güzergâhta maksimum boyuna eğim binde </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">18 kullanılmıştır. Erzincan-Gümüşhane-Trabzon alternatifinin uzunluğu 247 km olup en uzun tüneli 14 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">km olmak üzere 135 km’si tünel, 16 km’si köprüdür ve maliyeti 5.2 milyar TL’dir. Erzincan- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Gümüşhane-Tirebolu alternatifinin uzunluğu 224 km olup 105 km’si tünel ve 17 km’si köprüdür ve </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">60 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">maliyeti 4.7 milyar TL’dir. Tirebolu’da bir liman olmayıp güzergahın Trabzon Limanına uzatılması </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">halinde uzunluk 305 km’ye çıkmakta ve maliyet 6.4 milyar TL olmaktadır. <br /> <img src="/images/upload/ASA.bmp" width="447" height="603" alt="" /><br type="_moz" /> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Şekil.3. DLH Alternatifleri Haritası </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Yazar da geçmişte Harşit Vadisinden geçen güzergâhları savunmuştu. Zira o zaman diğer alternatif </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">güzergâhlarda Türkiye’nin göze alamayacağı çok uzun tüneller ortaya çıkmaktaydı. Ancak Yazar, 2008 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yılından buyana yaptığı yoğun araştırmalar neticesinde, geliştirdiği “Vadiden Vadiye Geçme Yöntemi” </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">sayesinde Doğu Karadeniz Dağlarını artık kısa tünellerle geçme imkanını ortaya koymuş ve 130 yıldır </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">61 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">düşünülen Harşit alternatifi yerine; çok daha ekonomik ve optimum güzergah alternatifleri ortaya </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">koymuş bulunmaktadır. KTÜ Ulaştırma Anabilim Dalında geliştirilen çok sayıdaki güzergâhlar arasında </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">öne çıkan alternatifler; Bayburt ovalarından geçerek Karadeniz’e ulaşmaktadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Şekil.4. KTÜ Alternatifleri Haritası <br /> <img src="/images/upload/A9A.bmp" width="605" height="798" alt="" /><br type="_moz" /> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">KTÜ Alternatifleri Haritasından görüldüğü gibi; Erzincan demiryollarına en kısa ve en optimum </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">bağlantı; Erzincan’ın doğusundaki Erbaş İstasyonu üzerinden olmaktadır. Erbaş İstasyonundan Doğu </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;"> </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">62 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Karadeniz Limanlarına bağlantı; 160-165 km olup yine Bayburt ovalarından geçmek kaydıyla 210 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">kilometreyle Erzincan’a da bağlanılabilir. Ancak Erbaş bağlantısının başka avantajları da vardır: Şöyle </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ki İran’ın Kafkasya’dan geçmeyen en kısa demiryolu bağlantısı Erbaş üzerinden olur ki bağlantıyı Erbaş </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">yerine Erzincan üzerinden yapmak güzergâhı 140 km daha uzatır. Aynı şekilde GAP’a en kısa ve en </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ekonomik demiryolu bağlantısı da Erbaş üzerinden olmaktadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Haritadan görüldüğü gibi Erbaş İstasyonu’ndan başlatılan ve karma trafiğe (yolcu/yük) yönelik olan </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Yüksek Hızlı Tren Güzergâhları, Bayburt’tan itibaren çatallaşmaktadır: Erbaş-Bayburt-Dağbaşı-Arsin- </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon Limanı alternatifi 163 km olup en uzunu 14 km olmak üzere toplam 85 km’si tünel ve 5 km’si </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">köprüdür. Erbaş-Bayburt-Uzungöl-Yeniay Limanı uzunluğu 161 km olup en uzunu 12 km olmak üzere </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">toplam 81 km’si tünel ve 6 km’si köprüdür. Erbaş-Bayburt-Uzungöl-Of ya da Rize alternatifleri ise 165 </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">km olup en uzun tüneli 12 km olmak üzere toplam 80 km’si tünel ve 5 km’si köprüdür. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Sözü edilen her bir güzergâh alternatifinin çift hatlı, elektrikli, sinyalli maliyeti 3 milyar TL civarındadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Alternatiflerin hepsinde minimum kurp yarıçapı 3500 m olup hız 250 km/saattir. Karadeniz </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">dağlarından denize inilirken binde 25 eğim kullanılmış olup, güzergâhları biraz uzatmak kaydıyla, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">eğimi binde 18’e indirmek de mümkündür. Güzergâhların diğer kesimlerinde eğimler binde 18’in </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">altındadır. </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">KTÜ’de geliştirilen bu alternatif güzergâhlar, DLH’nın özel bir firmaya yaptırdığı güzergâh alternatifleri </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">ile karşılaştırıldığında, KTÜ alternatiflerinin; </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Güzergâh uzunluğu çok daha kısadır, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Toplam tünel uzunluğu çok daha azdır, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Toplam köprü uzunluğu çok daha azdır, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Yapım maliyeti çok daha azdır, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Yapım süresi çok daha kısadır, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Jeolojik yönden daha kararlı ve daha problemsizdir, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Bakım maliyetleri çok daha azdır, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. İşletme giderleri çok daha azdır, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Çevre tahribatı ve kirliği çok daha azdır, </span></div> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Enerji sarfiyatı çok daha azdır, </span></div> <br /> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">. Zaman tasarrufu çok daha fazladır ve </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">. Kamu yararı çok daha fazladır. </span></div> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">63 </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">İdeal Çözüm </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Doğu Karadeniz’de önemli bir tersane olarak yeni inşa edilen Yeniay Tersanesi, denizcilikteki son kriz </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">nedeniyle atıl duruma düşmüş olup uzun süre canlanabilecek durumda da değildir. Diğer yandan </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Doğu Karadeniz için lojistik üs arayışları neticesinde bu tersane alanının çok müsait olduğu görülmüş </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">ve büyük bir limanı olan bu alanın artık lojistik üs olarak kullanılması kararlaştırılmıştır. Baltık’tan </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">başlayan Tuna-Karadeniz Suyolunun doğu ucunda bulunan Yeniay Limanı, 161 kilometrelik bir </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">demiryoluyla Erbaş (Erzincan) demiryollarına bağlanması halinde İpek Demiryolunun çok önemli bir </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">kısmı inşa edilmiş olacaktır. Bu bağlantı sağlandıktan sonra güzergâhın Rize ve Hopa limanlarıyla </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Batum demiryollarına bağlanması halinde –ki Erbaş-Yeniay-Batum demiryolu projesinin uzunluğu 310 </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">km olup çift hatlı YHT hattı olarak inşa edilmesi halinde maliyeti 6 milyar TL’yi geçmeyecektir. Erbaş- </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Bingöl-Diyarbakır bağlantısı da ayrıca sağlanmalıdır. Böylece Tuna-Karadeniz Suyolu üzerindeki Doğu </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Karadeniz Limanları, bir yandan Kafkasya üzerinden Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerine ve diğer </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">yandan GAP, İran ve diğer Orta Doğu ülkelerine bağlanmış olacaktır. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Erbaş Demiryolu, Yeniay Limanına Of alternatifi üzerinden de bağlanabilir ve maliyet değişmez. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Trabzon limanının bağlantısı da Yeniay üzerinden ayrıca sağlanmalıdır. Batum demiryollarına bağlantı; </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Erbaş-Bayburt-Trabzon üzerinden yapılması halinde ise inşa edilecek güzergâh uzunluğu 350 km olur. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Sonuç </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Türkiye üzerinden şekillenen bir zamanların İpek Yolları, Sovyetler Birliğinin dağılmasıyla yeniden </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">şekillenirken (TRACECA) daha ziyade Türkiye’nin kuzeyindeki Karadeniz üzerinden Suyolu-Demiryolu </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">hatları şeklinde gelişmiştir. Kuzey Denizi-Tuna-Karadeniz suyolunun Türkiye limanlarına </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">bağlanmasında Doğu Karadeniz Limanları mühim bir stratejik konuma sahip olup demiryolu desteği </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">eksik olan bu limanların demiryoluyla bir yandan GAP, İran ve diğer Orta Doğu ülkelerine bağlanırken </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">diğer yandan da Batum üzerinden Kafkasya ve Bağımsız Devletler Topluluğu ülkelerine bağlanması </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">halinde çevresindeki uluslararası ticaret koridorlarıyla rekabet edebilecek avantajlı ve ekonomik bir </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">ticaret koridoru ortaya çıkmış olur. Karadeniz-Erzincan demiryolu bağlantısı aynı zamanda Erzincan- </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Kars-Tiflis-Pekin demiryolunu, Karadeniz-Tuna-Kuzey Denizi Suyoluna bağlamış olacağından bu hat da </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">ticari açıdan çok daha fonksiyonel hale gelmiş olur. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Orta Doğu-Karadeniz-Kafkasya İpek Demiryolu Projesi, uluslararası ticareti üzerine çekecek ve </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">ülkelerin kaynaşmasında etkili olacaktır. </span></div> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">64 </span></div> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">Kaynaklar </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">1. ANONİM, “Dünden Bugüne İpekyolu: Beklentiler ve Gerçekler”, Ötüken Yayını, 2008. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">2. ÇELİK, F., “Hayati Bir Öneri: İpek Demiryolu”, Mühendislik Bülteni, İMO Trabzon Şubesi Yayını, </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">Sayı 54, Temmuz 1998. </span></div> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">3. TOZAR, B., İ.IŞIK, S. ÖZYANIK, “Yeni Yeniden İpekyolu”, Arkadaş Basım San.Tic.Ltd.Şti., Oca</span></div> <div><span style="font-size: 14px;">211. </span></div> <div><span style="font-size: 14px;">4. -----, “TRACECA 2011”, TRACECA Türkiye Ulusal Sekreterliği Dergisi. </span></div> <br /> <div><span style="font-size: 14px;">5. www.traceca.org.tr </span></div> </div> </div>